Page 132 - ÇALGI EĞİTİMİ BAĞLAMA 10

3 Bağlamada Teke ve Azeri Tavrı

Okuyorum

HAYRİ DEV

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü
(UNESCO) tarafından Yaşayan İnsan Hazinesi Kültürel
Miras Taşıyıcısı seçilen, üç telli cura ustası Hayri Dev,
1933'te Denizli ili, Çameli ilçesinin Gökçeyaka köyünde
doğmuştur. Yoksul bir köy ailesinde büyüyen Hayri Dev,
henüz ufak yaşlarda ailesine yardım etmek amacıyla
kendilerine ait birkaç keçinin çobanlığını yapar. Okula
hiç gitmeyen usta sanatçı, okuma-yazmayı okula giden
arkadaşlarından öğrendi. Aynı zamanda o yıllarda curayı
yani üç telli sazı öğrendi ve onunla birlikte söylemeye
başladı. Yaşadığı Gökçeyaka köyünün eski ismini taşıyan
"masıt kırığı" denilen dokuz sekiz ritimli mahallî ezgilerini
çalıp söyleyen bir usta oldu. Kendi hâlinde bir hayat
sürdüren Hayri Dev’in tanınırlığını ülke sınırları dışına
taşıyan olay 1992’de yaşanmıştır. Fransız müzikolog
Jerome Cler İspanya'da duyduğu bir bağlama sesinin büyüsüne kapılarak Türkiye'ye gelir.
Çameli ve Fethiye dağlarında uzunca bir süre bu sesin kaynağını bulmaya çalışırken yörenin
kültürü hakkında 350 sayfalık bir tez hazırlar. Sorbonne Üniversitesinin Etimoloji Bölümü'nden
doçentlik alması da bu tezle olmuştur. Cler, Hayri Dev'i bulur. Dinlediği ses, Dev'in elindeki
üç telli saza aittir. Daha sonra 15 kişilik bir Fransız ekibi ile tekrar köye gelir. Dev'in hayatı
Ormanlar Arkası adlı belgesel filmle anlatılır. Fransız müzikologlar üç defa onu ülkelerine
konser verdirtmek üzere çağırır. Hatta bir Fransız her yıl Dev'den ders almak üzere Çameli'ne
kadar gelir. UNESCO tarafından 2003 yılında kabul edilen ve ülkemizin de 2006 yılında
taraf olduğu Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında, kültürel
mirasımızın belli unsurlarını yeniden yaratmak ve yorumlamak açısından gerekli bilgi ve
beceriye yüksek düzeyde sahip olan ve ülkemizden listeye giren yedi kişi içerisinde yer alan
Hayri Dev 2008 yılında “Yaşayan İnsan Hazinesi” olarak seçilmiştir.

Hayri Dev, kendi yaptığı üç telli curası ve çam düdüğü ile türkülerini koyun ve kuzulara
söylerken, daha sonra “Karaman kırığı” da denilen bu müziği düğünlerde çalıp söyleyerek
yaşadığı bölgede haklı bir üne kavuşmuştur. 1990’lı yılların başlarında Avrupa’da da
tanınmaya başlayan Hayri Dev, çocukları ve torunlarından oluşan “Kısmet “adlı bir orkestra
kurmuştur. Yurt içinde ve yurt dışında pek çok konser veren sanatçı 18 Temmuz 2018
tarihinde vefat etmiştir.

Kitap yazarları tarafından düzenlenmiştir.

130