Page 63 - GİTAR_10_KİTAP_2022.indb

Görsel 4.2: Guillaume Dufay
Madrigal: Doğa sevgisini dile getiren lirik şiirler ve bu şiirlerden bestelenen
şarkılardır. 13. yüzyıl sonlarında görülmeye başlayan ilk örnekleri 7 ya da 11’li
hece ölçüsüyle yazılmış üçer dizeden oluşur. Üçlüler arasında iki dizelik naka-
ratlar yer alır. Bir İtalyan şiir türü olan madrigali müziğe dönüştürenler de yine
İtalyan bestecilerdir.

Ricercare (Riçırkare): Bir çalgı müziği formudur. İlk örnekleri lavta için yazılan
ricercarelar akorlu ve geçişli bölmelerin art arda gelmesinden oluşur. Her biri
kendi teması ve benzetmeli yazısıyla arka arkaya bölmeler hâlinde gelir, tema- Görsel 4.3: Jean de
lar bu bölmeler içinde işlendikten sonra bir başkasına geçilir. Sonraki dönem- Ockeghem
de ricercareler füg ve toccata formlarının doğmasına kaynaklık etmiştir.
Pavane (Pavan): Rönesans’la birlikte bütün Avrupa saraylarına yayılan 2/4 ya
da 4/4 zamanlı tören dansıdır. Bu dans için bestelenen müzikler dönemin ka-
rakteristik bir formuna dönüşmüştür. 17. yüzyılda dans olarak unutulup sade-
ce müzik formu olarak bestelenmeye devam etmiştir.
Galliard (Galyard): Rönesans saraylarının üç zamanlı, hareketli, coşkulu İtalya
kökenli bir dansıdır. Bu dans için bestelenen müzikler bir form hâline gelmiştir.
Çeşitleme (Variation): Bir çalgı müziği formudur. Tema olarak seçilen bir me- Görsel 4.4: Jacob Obrecht
lodiye, ikinci derecedeki ögelerini (ritim, ton-makam, armoni vb.) değiştirerek
başka bir biçim verme sanatı olarak açıklanabilir. 12. yüzyılda doğaçlamaya
dayalı bir seslendirme yöntemi olarak ilk örneklerine rastlanan çeşitleme for-
mu, Rönesans’ta bir besteleme yöntemi niteliği kazanarak günümüze kadar
gelmiştir.
Opera: İtalyanca “opera in musica” (müzikli yapıtlar) deyiminin kısa söylenişi
olan operanın kökü Latince “opus” (eser) sözcüğüdür. Opera; solo, koro, bale
ve orkestra müziğinden oluşan bir bütündür. Perde ve sahne gibi temel bölüm-
ler dışında; uvertür, giriş, arya, resitatif, ikili, üçlü, dörtlü, beşli, dans, koro ve Görsel 4.5: Giovanni
final operanın kendine özgü ögeleridir. Pierluigi da Palestrina

Rönesans Dönemi’nin Önemli Bestecileri

Guillaume Dufay (Giyom Düfe), Felemenk (bugünkü Hollanda, Belçika ve Ku-
zey Fransa’ya eskiden verilen ad) bestecidir. 1400’lü yıllarda doğduğu tahmin
edilmektedir. Ölüm yılı 1474’tür (Görsel 4.2).

Jean de Ockeghem (Jan dö Okeghem), Felemenk bestecidir. 1414 ve 1425 Görsel 4.6: Orlande de
yılları arasında doğduğu tahmin edilmektedir. Ölüm yılı 1497’dir (Görsel 4.3). Lassus

Jacob Obrecht (Yakob Obreht), Felemenk bestecidir. 1450’li yıllarda doğduğu
tahmin edilmektedir. Ölüm yılı 1505’dir (Görsel 4.4).

Giovanni Pierluigi da Palestrina (Ciyovanni Piyerluici da Palestrina) İtalyan
bestecidir. 1520’li yıllarda doğduğu tahmin edilmektedir. Ölüm yılı 1594’tür.
(Görsel 4.5)
Orlande de Lassus (Orlandi di Lassus), Felemenk bestecidir. 1530’lu yıllarda
doğduğu tahmin edilmektedir. Ölüm yılı 1594’tür (Görsel 4.6). Görsel 4.7: William Byrd
William Byrd (Vilyım Biyrd), İngiliz bestecidir. 1540’lı yıllarda doğduğu tahmin
edilmektedir. Ölüm yılı 1623’tür (Görsel 4.7).

61