Page 64 - GİTAR_10_KİTAP_2022.indb

Görsel 4.8: Luis de Milan Gitarda Rönesans Müziği

Rönesans Dönemi’nde gitarın ataları olarak kabul edilen lut, lavta ve vihuela
oldukça gözde çalgılardı. Gitar, henüz gelişimini tamamlamadığından bu dö-
nemde orijinal bir gitar müziğinden söz edilemez; ancak sonraki dönemlerde
söz konusu çalgılar için yazılmış eserler gitara uyarlanmıştır. Yani “Rönesans
Dönemi gitar müziği” bir anlamda lut, lavta ve vihuela çalgılarının gitara trans-
kripsiyonlarıdır. Bu çalgılar için eserler yazan önemli besteciler şunlardır:

Luis de Milan (Luis de Milan)
Görsel 4.9: Luis de 1500’lü yıllarda doğduğu tahmin edilen İspanyol vihuela icracısı ve bestecisi-
Narvarez dir. Ölüm yılı 1560’tır. Vihuela müziği için eserleri basılan ilk kişi olarak bilinir.
Ayrıca El Maestro adlı kitabındaki eserler, bir parça içinde hız değişimini gös-
teren ilk yazılı örnekler olarak kabul edilir. Kitabı El Maestro öğretmen veya
usta anlamına gelir ve vihuela çalmayı hiç bilmeyenlere yönelik açıklamalar
içerir, kolaydan zora doğru sıralanmış eserlerden oluşur. Kitap bu yönüyle mü-
zikologlar tarafından bugünkü modern çalgı eğitim metotlarının atası olarak
nitelendirilmektedir. En çok pavan formunda eser yazan Milan; İspanyol ve
Portekiz halk müziklerini, İtalyan sonatlarını vihuelaya uyarlamış ve birçok ro-
manslar bestelemiştir (Görsel 4.8).

Luis de Narvaez (Luis de Narvae)
Görsel 4.10: Alonso 1500’lü yıllarda doğduğu tahmin edilen İspanyol vihuela icracısı ve besteci-
Mudarra sidir. Ölüm yılı üzerine tam bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak 1550 yılı civarı
olabileceği tahmin edilmektedir. Bugün bilinen en eski vasvasyon (çeşitleme)
formlarını içeren çok sesli vihuela eserlerini yayımlaması ile tanınmaktadır.
Narvaez, varyasyon formunu ilk bulan kişi olmasa da, bu formun dikkat çekici
özelliklerini ilk kullanan kişi olmuştur. Ayrıca, eserlerinde hız belirteçleri kulla-
nan ilk müzisyenlerdendir (Görsel 4.9).

Alonso Mudarra (Alonzo Mudarra)
1510’lu yıllarda doğduğu tahmin edilen İspanyol vihuela ile dört telli gitar icra-
cısı ve bestecisidir. Ölüm yılı 1580’dir. Dört telli gitar ve vihuela için fanteziler,
varyasyonlar, danslar ve kısa prelüt benzeri parçalar besteleyip yayımlamıştır.
1546 yılında yayımladığı kitabının ön sözünde telli çalgıların çalınmasında te-
lin nasıl çekilmesi gerektiği ile ilgili ayrıntılı bilgiler vermiştir. Kitap bu yönü ile
günümüze kadar gelen telli çalgıların çalınmasında tırnak-parmak ucu tartış-
Görsel 4.11: John Dowland
masına kaynaklık etmiştir (Görsel 4.10).

John Dowland (Con Davlınd)
1563’te doğduğu tahmin edilen İngiliz bestecidir. Ölüm yılı 1626’dır. Önemli
bir Rönesans bestecisi, lavta icracısı ve şarkıcısıdır. Bir dönem Paris’te İngil-
tere’nin büyükelçilik görevini de yapan Dowland, Oxford (Oksford) Üniversi-
tesinde müzik eğitimi almıştır. İngiltere, Fransa, İtalya, Danimarka ve Alman-
ya’da çalışıp konserler veren Downland’ın, lavta eşliğinde söylenen tek ve çok
sesli şarkıları bulunur. Solo lavta için yazdığı 90’a yakın parçayla, lirik, melodik
ve armonik anlatımın ilk ve en büyük ustası olarak anılır (Görsel 4.11).
Görsel 4.12: Enrique de
Valderrabano
Enrique de Valderrabano (Enrike de Valderrabano)
Doğumu ve ölümü 1500 - 1557 yılları olarak tahmin edilen İspanyol vihuela ic-
racısı ve bestecisidir. 1547’de yayımladığı kitapta kendi bestelediği 33 fantezi,
varyasyonlar ve dans müzikleri yer almaktadır (Görsel 4.12).

Klasik Batı Müziğinde Dönemler-I Rönesans Dönemi 62