Page 11 - ÇALGI EĞİTİMİ UT | 10

KİTABIN TANITIMI

DİKKAT
ÜNİTE KAPAKLARI 1. ÜNİTE Alıştırma ve etkinlikler uygula-
UTTA SES ÜRETİMİ-II
1. ÜNİTE1. ÜNİTE UTTA SES ÜRETİMİ - II
Ünite içerisinde yer alan kavram nırken önemli noktaların vur-
ve konuların yer aldığı bölümdür. HAZIRLIK ÇALIŞMALARI gulandığı bölümdür.
1. Utta I. pozisyon tutuşunu araştırınız.
2. Utta I. ve II. pozisyondaki tutuş farklılıklarını araştırınız. Bu farklılıkları arkadaşlarınızla paylaşınız.
3. Makamları oluşturan 4’lü ve 5’li kalıpları araştırınız. Araştırma sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.
4. Bu ünitede çalışacağınız etüt ve eserlerin hangi pozisyonlara denk geldiğini araştırınız.
KİTABIN TANITIMI 2. ÜNİTE TEKNİK ÇALIŞMALAR-I
1.1. I. Pozisyonda Ses Üretimi Dikkat! Vibrato için notaya özel işaret konulmaz. Hatırlatmak için, gerektiğinde (vib) yazılacaktır. Ge-
nellikle uzun seslerde yapılmakla beraber seçim, icracının yorum anlayışına kalmıştır.
2 3 Aşağıda verilen alıştırmaların uygun olan notalarına vibrato tekniğini uygulayınız.
1. 1. Ut, her parmağa birer ana kolon ayrılarak çalınır. El sapın üzerindeki herhangi bir noktaya konulduğunda her parmak 4
1.1.1.
ALIŞTIRMA
I. Pozisyonda Sol El Tutuşu
birer kolona denk gelir. Pozisyon numarasını gösteren birinci parmaktır. Birinci parmak I. kolonda iken elin klavyedeki 2
konumu I. pozisyonu gösterir. Ayrıca icra esnasında parmaklar ile telin arasındaki mesafenin açık olmaması zaman
ve enerji kaybını önler. Bununla birlikte yanlış notaya basma riskini de azaltır. Tablo 1.1’de pozisyon tablosunda durum
ÜNİTE
ÜNİTE ayrıntılı olarak verilmiştir.
Tablo 1 1: Pozisyon tablosu
Kolon no: I II III IV V VI VII
UTTA SES ÜRETİMİ - II I. pozisyon 1 2 1 3 2 4 3 4 3
II. pozisyon
III. pozisyon 1 2 3 4
IV. pozisyon 1 2 3 4
Her makamda değişik sesler kullanıldığından ut çalmaya natürel seslerden oluşan makamlarla başlanır. Bu sebeple
Kavramlar ut çalmayı öğrenirken II. pozisyondan başlanır. II. pozisyondan sonra I. pozisyona geçilir. Görsel 1.1’de I. pozisyon
sol el tutuşlarına örnek gösterilmiştir.
Pozisyon, Kolon, Eşik, Kafes, Ritmik, Natürel, Perde
4
Neler Öğreneceksiniz?
1.1.1. I. Pozisyonda Sol El Tutuşu
1.1.2. İcra Esnasında I. ve II. Pozisyon Geçişleri
a) b)
Görsel 1.1. (a ve b) : I. pozisyonda sol el tutuşları
Ünite Konuları 5 Aşağıda verilen alıştırmaları boş tel dışındaki notalarda vibrato tekniğini kullanarak
1.1. I. Pozisyonda Ses Üretimi 12 ALIŞTIRMA 6 uygulayınız.
1. ünite tanıtım
sunusu 5
karekodudur.
1. ünite
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
karekodudur.
11 11
Öğrencilerin ön bilgilerini 37
harekete geçirmek ve konuya
KAREKOD ilgilerini çekmek amacıyla ders
Karekod okuyucu ile taratarak öncesinde yapılan çalışmalar bu ALIŞTIRMA
resim, video, animasyon, soru bölümde yer alır. Öğrencilerin
ve çözümleri vb. ilave kaynak- ünitede yer alan konulara hazır- Konunun pekiştirilmesi
lara ulaşabileceğiniz karekod landığı bölümdür. amacıyla öğrencinin uygula-
bölümüdür. ma yapacağı bölümdür.
1. ÜNİTE UTTA SES ÜRETİMİ-II
1. ÜNİTE
ETKİNLİK 1.
1. ÜNİTE UTTA SES ÜRETİMİ-II ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
OKUMA PARÇASI Birinci kolon I. pozisyonda birinci parmağa denk gelen notaları aşağıdaki porte üzerine yazınız.
Sınıf içinde öğrencilerin konu-
ya etkin katılımının sağlandığı
bölümdür.
adıyle yeniden kurdu. 1914'te bu Mehter-hâne’de her sazın takım-
MIZIKAY-î kuruluş tamamlandı. Birinci Dün- daki sayısı eşit olurdu. Bu sayıya 2. II. ve I. pozisyon geçişlerini gösteren kısa bir etüt yazınız.
göre takım,”altı kat, yedi kal, do-
ya Har bi'nde Başkumandan Vekili
HUMAYUN 1. ÜNİTE ve harbiye nâzırı Dâmâd Enver kuz kal mehter” diye anılırdı. Dokuz UTTA SES ÜRETİMİ-II
Paşa'nın emriyle teşkilat orduya
kat mehter, padişaha mahsustu.
tâmim edildi. İstiklal Harbi'nde de Padişahı temsilen sadrazamın,
mehter-hane hizmet gördü. Fakat vezirlerin, bey lerbeyilerin de
cumhuriyetle beraber gene orta- mehterleri vardı. Başlıca Osman- Kolonlarda I. ve II. Pozisyona Ait Natürel Sesler
dan kalktı. Ancak 1952'de bugün- lı kalele rinde mehter-hane’nin
ki mehter-hâne kuruldu. Musiki nöbet vurması, milli gelenekti. Şekil 1.1’de utta elin konumuna göre ilk iki pozisyonda basılabilecek sesler gösterilmiştir. Karıştırılmaması için yalnız-
san'atı ve sanâkatkarı bakımından İs tanbul’daki bazen 300 san’at- ca natürel seslerin adı verilmiş diğerlerinin ise yeri işaret edilmiştir.
son derece ihmal edilmesine rağ- kârın bulunduğu Mehter hâne-i
Osmanlı Devletinin askerî mı- men, 1952'den bu yana Türkiye'de- Hümâyûn (veya: Hâkaanî), harbde Tutuşta alt
zıkası, bu mızıka takımı ve teş- ki pek çok mehter takımı, millete, orduya katılır, muharebe meydan- Küçük eşik
kilâtı. Padişaha mahsûs olanına en samimi milli duygular vermek- larında askeri musiki çalar, yeri 1 1 2 3
“mehter-hâne-i hümayûn” denir. te, çok sevilmekte, yabancılar ta- göğü inletir, Türk askerine büyük . . . . . . . . . .
Osmanlı imparatorluğunda meh- rafından da içte ve dışta en büyük şevk ve heyecan, düşmana, kor- . . . . . . . .
ter-hâne, Yeniçeri Ocağı’nın bir takdirleri toplamaktadır. Bu tak- ku verirdi. Padişah mehterlerinin Sİ
parçası sayıldı. San’atkârlar tabi- dir esasen yeni de değildir. Pek sazları göğüslerine altın zencir- SOL LA LA
atıyle askerdiler. Onun içindir ki çok asra giden bir mazisi vardır. lerle asılırdı. Kûsları, filler taşırdı. RE Mİ Utta Ses Üretimi-II
ölçme ve
II. Sultan Mahmud (1808-1839). 15 Osmanlı askerî musikisi, çok za- Bu gibi gösterişler, imparator- Mİ FA değerlendirme
Haziran 1826’da Yeniçerilik ve di- manlar daimî denecek suretle luğun, bir cihan devleti olmanın LA sorusu
ğer Kapıkulu Ocakları ile beraber Al manya ile harb halinde bulu- icab ettirdiği debdebe ve gerçek Sİ Sİ DO karekodudur.
mehter-hâneyi de, eski düzenin nulduğu için. Almanlar vasıtasıyle saltanat alâmetleri sayılırdı. Mİ FA
Bir parçası sayarak ilga etti. Ye- Avrupa'ya tesir etmiştir. Uslûbu Kaynakça: Sİ FA SOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
rine Batılı mânâda askerî mızıkayı birçok bestekar (mesela Mozart)
kurdu. tarafından taklid edilmiye çalışıl- Öztuna, 131a; tafsîlât ve bibliyograf- FA DO DO RE
19ll'de Ahmed Muhtar Paşa, mü- mıştır. (Alm. Janiıscharenmusik, ya için bk.Haydar Sanal, Mehter Mu- SOL
esseseyi "Mehter-hâne-i Hâkaanî Fr. musique des janissaires). sikisi, lstanbul, 19 TMA, II. 23a-b; TA. SOL LA
XXIlI, 432a-b.
. . . .
. . 31
. . . .
I. poz. II. poz.
30 Şekil 1.1: Klavyede I. ve II. pozisyonda natürel seslerin gösterimi
ETKİNLİK 2 Aşağıdaki şekli inceleyerek II. pozisyondaki tutuş şeklini ayna karşısında udunuzla ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
uygulayınız.
OKUMA PARÇASI 1 2 3
. . . . . . . . . . . . . .
Ünite içerisinde okuma par- SOL RE LA Mİ FA Sİ Öğrencilerin üniteler ara-
LA Sİ DO cılığıyla öğrendiği bilgilerin
çalarının yer aldığı bölümdür. Mİ Sİ FA SOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
FA DO RE yoklandığı ve öz değerlendir-
SOL
LA
. .
. . . .
II. poz. me formatındaki performans
Görsel 1.5: Gitarda perde aralıkları
23 değerlendirme ölçekleriyle
öğrencilerin değerlendirildiği
bölümdür.
10