Page 253 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 11

4. ÜNİTE

1. Durak: Rasttır (sol). Seyir: İnici-çıkıcıdır ya da çıkıcıdır. Dizi: Rast perdesi üzerindeki bir buselik beşlisine
(TBTT), neva perdesi üzerinde kürdi dörtlüsünün (BTT) eklenmesiyle oluşur. Güçlü: Neva perdesidir (re).
Yeden: Irak perdesidir (fa diyez). Donanım: Si beş komalık bemol (kürdi perdesi) ve mi beş komalık bemoldür
(nim hisar perdesi).
2. Durak: Dügâhtır (la). Güçlü: Neva perdesidir (re). Yeden: Rast perdesidir (sol). Donanım: Si dört komalık
bemol (dik kürdi perdesi), do dört komalık diyez (nim hicaz perdesi) ve fa dört komalık diyezdir (eviç). Seyir
Özellikleri: Genellikle inici-çıkıcı seyre güçlü perdesi civarından, çıkıcı seyre de durak perdesi civarından
başlanır. Neva perdesi üzerinde rast beşlisini oluşturan sesler işlenir. Tiz duraktan güçlü perdesine inerken fa
diyez (eviç perdesi), natürel hâline (acem perdesi) döner. Neva perdesinde buselik çeşnili yarım karar yapılır.
Daha sonra hicaz dörtlüsünün sesleri işlenerek dügâh perdesinde tam karar yapılır.

3. La majör dizisi; “fa diyez ”, “do diyez”, “sol diyez” değiştirici işaretlerini alan, “la” sesi ile başlayan, inici veya
çıkıcı devam eden ve pes ya da tiz bölgedeki oktavı “la” sesi ile biten dizidir.
4. Durak: Rasttır (sol). Güçlü: Neva perdesidir (re). Yeden: Irak perdesidir (fa diyez). Donanım: Si dört komalık
bemol (dik kürdi perdesi), do dört komalık diyez (nim hicaz perdesi) ve fa dört komalık diyezdir (eviç perdesi).
Seyir Özellikleri: Seyre, nikriz beşlisini oluşturan sesler duyurulacak biçimde durak perdesi civarından
başlanır. Genellikle durak ve güçlü perdeleri art arda duyurulur. Nikriz beşlisi işlenerek neva perdesi üzerinde
yarım karar yapılır. Daha sonra devam eden seyir süresince neva perdesi üzerinde çıkıcı rast dörtlüsü ve inici
buselik dörtlüsü duyurulur. Dik kürdi ve nim hicaz perdeleri doğal hâline getirilerek segâhlı ve rastlı asma
kalışlar yapılır. Pes tarafta rast dörtlüsü kullanılarak genişlemeler yapılabilir. Yeden kullanılarak veya yeden
kullanılmadan durak perdesinde tam karar yapılır.
5. Doğal do minör “si bemol”, “mi bemol” ve “la bemol”; armonik do minör ise “mi bemol”, “la bemol” ve “si
natürel” alır. Melodik do minör; çıkıcı dizide “mi bemol”, “la natürel” ve “si natürel” alırken inici dizide bu sesler
“bemol”e döner.
6. Durak: Dügâhtır (sol). Seyir: İnici-çıkıcıdır. Dizi: Dügâh perdesi üzerindeki uşşak dörtlüsüne (KST), neva
perdesi üzerinde hicaz beşlisinin (SAST) eklenmesiyle oluşur. Güçlü: Neva perdesidir (re). Yeden: Rast
perdesidir (sol). Donanım: Si bir komalık bemol (segâh), mi dört komalık bemol (nim hisar perdesi) ve fa dört
komalık diyezdir (eviç perdesi).
7. A 8. C 9. B 10. D

5. ÜNİTE

1. Akor
2. Çalgının yapısı gereği
3. Çelloda akor çalma, öğrencinin hem eşlikli çalma hem de yorumlama ve armonik düşünme becerisinin
gelişmesi bakımından önemlidir. Ayrıca akor çalma, öğrencinin deşifre becerisini ilerletmesine, sağ ve sol el
koordinasyonunu geliştirmesine ve çelloyla eser yorumlama kabiliyetinin olgunlaşmasına da önemli katkılar
sağlar.
4. Çelloda akoru oluşturan sesler, ikişerli ikişerli bölünerek çalınır.
5. Üç sesli ve dört sesli akorlar, akorun en kalın ve orta tellerindeki sesleri ile yaya belirli bir hızda basınç
uygulanarak çalınır. Daha sonra yay; orta ve ince teldeki seslerde, hızlı bir tel değiştirme hareketiyle ve dengeli
bir basınçla devam ettirilir.
6. Çift sesli ezgiler seslendirilirken sol el en ideal konumda olmalıdır. Çünkü sol elin dirsek yüksekliği ve parmak
basışı doğru olmazsa parmaklar diğer tele temas edebilir ve bu durum temiz ses üretilmesine engel olur. Aynı
şey sağ el için de geçerlidir. Sağ elin dirsek yüksekliği, yayın başlangıcından ucuna ve ucundan başlangıcına
kadar aynı düzlemde kalmalıdır. Dirsek yüksekliğindeki değişiklik, çift telden ses üretimine engel olur.
7. Eşlikli çalmanın öğrenciye olan en önemli katkısı öğrencinin entonasyon probleminin ortadan kalkmasına
yardımcı olmasıdır. Bu problemin ortadan kalkması öğrenciye özgüven kazandırır. Çello ile eşlikli çalma,
çello çalan kişinin esere ve enstrümana olan hâkimiyetini geliştirir. Yapılan araştırmalar; eşlikli çalmanın
müziğin bütününü algılamayı, entonasyonu sağlamayı ve çalgıya olan motivasyonu arttırmayı olumlu yönde
etkilediğini ortaya koymuştur.

8. B

252