Page 47 - ÇALGI EĞİTİMİ GİTAR 11

MAKAMSAL ÇALMA UYGULAMALARI III

IV
Hazırlık Çalışması
1. Dinlediğiniz müziklerin tonal veya makamsal olup olmadığını anlamaya çalışınız.
2. Hicaz makamında yazılmış eserler dinleyerek bu makamın özelliklerinden anladıklarınız söy-
leyiniz.
3. Karcığar makamında yazılmış eserler dinleyerek bu makamın özelliklerinden hangilerini tespit
ettiniz, arkadaşlarınızla paylaşınız.

4.1. Hicaz Makamı

Makamların üç farklı başlıkta incelendiğini daha önce öğrenmiştiniz. Bunlar:
1. Basit Makamlar
2. Göçürülmüş Makamlar
3. Bileşik Makamlar
“Hicaz” makamı “Basit Makamlar” grubundandır. Hicaz’ın birbirine yapı olarak benzeyen
dört türü vardır. “Hicaz Ailesi” olarak adlandırılan makamlar şunlardır:
a) Hicaz
b) Hümayun
c) Uzzal
d) Zirgüleli Hicaz

Hicaz makamının karar sesi dügâh (la) perdesidir. Dizi, hicaz dörtlüsü üzerine rast beşli-
sinin eklenmesi ile oluşur. Makamın güçlüsü neva (re), yedeni rast (sol) perdesidir. Makamın
seyri hem inici hem çıkıcıdır.
La kararlı hicaz makamında si 4 koma bemol, fa diyez ve do diyez bulunur. Gitarın tam-
pere sisteminden dolayı si 4 koma bemol, bu perdeye en yakın perde olan si bemol kullanı-
larak seslendirme yapılır.

MAKAMSAL ÇALMA UYGULAMALARI III

Ezgi inici durumda iken genellikle fa diyez yerine fa natürel kullanılır. Makam, bu hâli ile
hicaz ailesinden “hümayun” özelliği taşır. Hümayun makamının da karar sesi dügâh (la), güç-
lüsü neva (re), yedeni rast (sol) perdesidir. Hümayun makamı, hicaz makamından farklı olarak
fa natürel kullanıldığından hicaz dörtüsü ve buselik beşlisinin birleşiminden oluşur. Hicaz ile
aynı özellikleri taşır, dizinin seyri hem inici hem çıkıcıdır.

46