Page 123 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİI |

OKUMA METNİ

Pomak Gaydası
“Pomak Gaydası” Balkanlardan gelen mübadele (değişim) göçmenleri tarafından getirilen bir
oyun türüdür. Pomaklar genellikle Balkanlar, Rumeli ve Türkiye'de, özellikle Trakya ve Bursa ci-
varında yaşayan Müslüman bir halktır. Orhan Gazi döneminde Türklerin Rumeli'ye geçmesiyle
(1354) bu bölgelerde müslümanlık yayılmaya başlamış ve yerli halk arasında giderek yaygınlaşmıştır.
Pomaklar başlangıçta Rodoplar'da (Bulgaristan sınırları içinde bir bölge) yaşarken XV. yüz-
yılın ortalarında Müslümanlaşmış ve ardından Lofça, Plevne, Rahova, Filibe, Selanik ve Manas-
tır gibi bölgelere dağılarak Pomak köyleri kurmuşlardır. 93 Harbi (1877-1878 Türk-Rus Savaşı)
sırasında Pomakların bir kısmı Makedonya'ya göç ederken bir kısmı da Anadolu'ya yerleşmiştir.
Pomak Gaydası oyunun adının da kaynağı olan bir halk sazıdır. “Gayda” oğlak derisinden
yapılan ve tulum şeklindeki bir enstrümandır. Tulumun ön ayaklarına beş perdeli çift kamış takı-
lırken arka ayaklarına ise "sipsi" adı verilen ağızlık takılır. Gayda tulumun hava ile şişmesinden
sonra icra edilir. Ancak son otuz yıldır yörede bu sazın kullanılmaması yerini davul ve zurnaya
bırakmasına neden olmuştur. Pomak Gaydası kız, erkek ve karma oyunlar olmak üzere Hora tü-
ründeki oyunlardan biridir (Görsel 4.3). Hora Balkanlarda yaygın olan bir oyun türüdür. Pomak
Gaydası hakkında yapılan derlemelerin kesin tarihi bilinmemektedir ancak 1965-1970 yılları ara-
sında Edirne'nin Gerdelli köyünde derlendiği bilinmektedir. Pomak Gaydası Balkan kültürünün
önemli bir parçasıdır ve bu oyun Pomak topluluğunun müzikalitesini ve oyun kültürünü yansıtır.

Kaynak : Hasan ASLAN, Pomak Müzik Kültürü

Görsel 4.3
Pomak Gaydası

122