Page 30 - ÇALGI EĞİTİMİ KANUN 11

UŞŞAK MAKAMI

Tablo 1: Uşşak Makamının Özellikleri UŞŞAK MAKAMI
Dizisi:
Yerinde uşşak
dörtlüsüne,
Seyri: neva perdesi Donanımı:
Çıkıcıdır. üzerinde Segâh perdesidir.
2 buselik beşlisinin Yedeni: 6
eklenmesiyle
meydana gelir.
Rast perdesidir.
Durağı:
Dügâh
perdesidir. 3 5

1

Güçlüsü:
Neva perdesidir.

4

BİLGİ DAĞARCIĞI UŞŞAK MAKAMI ANA DİZİSİ
Adını, Farsçada “âşıklar” anlamına gelen uşşak kelimesinden alan uşşak makamı, klasik Türk müziğindeki te-
mel makamlardan biridir.

Uşşak Makamı Ana Dizisi ú

& ú Ï 5 Ï ú Ï Ï Ï

K
UŞŞAK MAKAM DİZİSİNİN T T B T T
S KANUN ÜZERİNDE DEĞİŞTİRME İŞARETLERİNİN UYGULAMASI
8 5 9 9 4 9 9
Uşşak Makamı Dizisinin Kanun Üzerindeki Mandal Uygulaması

0 2 0 0 0 0 Ï 0 ú Ï 0 0 0 0 0 3 0
0
& ú Ï 5 Ï ú Ï Ï Ï Ï ú Ï Ï 5 ú

Makamın Özellikleri: Uşşak makamı, dar yapılı bir makam olduğundan pes bölgedeki rast perdesinde rast beşlisi
olarak genişler. Bu makamın segâh perdesinde segâhlı ve rast perdesinde rastlı asma kalışlar yapılır. Makamın en ka-
rakteristik perdesi segâh perdesidir. Bu perde, makamı karara götürdüğü için zaman zaman 2-3 koma olabilir.
Özellikle Şevki Bey’in uşşak makamında bestelenmiş pek çok eseri mevcuttur. Sanatçının bu makamda bestelediği
eserlerin her biri, makam işlenişi bakımından farklı özelliklere sahiptir. Bestelediği eserlerin hiçbiri birbirine benzeme-
mektedir. Sanatçı, uşşak makamını bu denli ustalıkla kullanmasından dolayı döneminin musiki otoriteleri tarafından
“Uşşakçı Şevki” olarak adlandırılmıştır.
Dizinin Seyri: Çıkıcı bir diziye sahip olan uşşak makamının seyrine durak perdesi civarından başlanır. Uşşak dört-
lüsünün seslerinde dolaşılarak makamın güçlü sesi olan neva perdesinde asma kalış yapılır. Yegâh perdesindeki rast
beşlisiyle makam dizisi genişletilir. Dizinin seslerinde gezinildikten sonra neva perdesinde tekrar asma kalış yapılır.
Karara gidilirken özellikle segâh perdesinde asma kalış gösterilir. Son olarak da uşşak dörtlüsünün sesleri kullanılarak
dügâh perdesinde tam karar verilir.

UŞŞAK MAKAMI 29