Page 79 - ÇALGI EĞİTİMİ KLASİK | KEMENÇE 11

2.2. HICAZ MAKAMINDA ÇALIŞMA

Durağı : Dügâh perdesidir.
Seyri : İnici-çıkıcıdır. Bazen çıkıcı olarak da kullanılmıştır.
Dizisi : Yerinde hicaz dörtlüsüne nevada rast beşlisinin eklenmesinden meydana gelmiştir.
Güçlüsü : Neva perdesidir.
Yedeni : Rast perdesidir.
Donanımı : Si için bakiye bemolü, fa ve do için bakiye diyezi donanıma yazılır.

Dizinin Seyri : Durak veya güçlü civarından seyre başlanır. Dizinin sesleri karışık gezinilip güçlü neva
perdesinde rast çeşnisiyle yarım karar yapılır. Bu arada uygun yerlerde gerekli asma kararlar da gösterilir.
Dizinin sesleri dolaşıldıktan sonra dügâh perdesinde hicaz dizisiyle tam karar yapılır.

Genişlemesi : Hicaz makamı hem dizinin tiz tarafından hem de pes tarafından genişleyebilir.

Pes Taraftaki Genişleme: Güçlü neva perdesi üzerindeki rast beşlisi, simetrik olarak durağın altına ve yegâh
perdesi üzerine göçürülür. Bu arada yegâh perdesinde rast beşlisi ve dügâh perdesinde hicaz dörtlüsü oldu-
ğuna göre yegâh perdesinde bir basit suzinak dizisi kendiliğinden meydana gelir. Aynı zamanda bu simetrik
genişleme yeni dizi oluşturmak gibi bir sonucu da verir.

Tiz Taraftaki Genişleme: Neva perdesi üzerindeki rast beşlisi, muhayyer perdesinde bir buselik dörtlüsü ek-
lenmesiyle nevada acemli rast dizisi hâlinde uzatılır. Muhayyerde buselik dörtlüsünün sesleri; muhayyer, tiz
buselik, tiz çargâh, tiz nevadır. Muhayyer perdesi üzerinde herhangi bir kalış söz konusu olamaz.

AÇIKLAMA

Hicaz, hem bir makama hem de dört makamlık bir aileye verilen isimdir. Bu dört makamın bir aile hâ-
linde bir araya toplanmasının sebebi dördünün büyük benzerlikler göstermesidir. Bu makamlardan hicaz
ve hümayun dizilerinin pest tarafında hicaz dörtlüsü, uzzal ve zirgüleli hicaz makamlarının pest tarafında
hicaz beşlisi vardır. Değişen, dizilerin güçlüleri ve çeşnileridir.

77