Page 11 - TSM TEORİ VE UYGULAMASI (THM) 11

K İ T A B I N T A N I T I M I

2.1. 2 ZAMANLIDAN 7 ZAMANLIYA KADAR USULLER
2. ÜNİTE Ünite adını ve ünite
numasını gösterir. HAZIRLIK
1. Ritim ve ölçü kavramlarını Genel Ağ'dan araştırınız. Öğrendiklerinizi arkadaşlarınız-
la paylaşınız.
USULLER
USUL
Müziğin iki ana unsuru vardır: ses ve ritim. Ritim deyiminin Türk müziğindeki karşılığı
“usul” dür. Usuller, düm, tek, te-ke, te-kâ, ta-hek heceleriyle söylenir ya da vurulur. Düm sağ
KONU HAZIRLIK elle kuvvetli, tek sol elle zayıf olarak vurulur.
ÇALIŞMALARI NİM SOFYAN USULÜ
Bu bölüm yeni bilgilerin 2 zamanlıdır. 2/4’lük ve 2/8’lik değerlerde vurulur.
öğrenilmesi amacıyla 2 4 düm tek 2 8 düm tek
ön bilgileri harekete Nim sofyan usulünün 2/4’lük vuruluşu Nim sofyan usulünün 2/8’lik vuruluşu
geçirmeyi, konuyu 1. ETKİNLİK ÖNERİSİ
Nim sofyan usulünde yazılmış Darıldın mı Gülüm Bana isimli anonim rast şarkıyı, Ulvi Bara-
sezdirmeyi amaçlar. dan’a ait Yemeni Bağlamış Telli Başına isimli nihavent şarkıyı ve Gündoğdu Duran’a ait Gözleri
ÜNİTE KONULARI Aşka Gülen isimli nihavent şarkıyı dinleyiniz ve usulün darplarına dikkat ediniz.
2.1. 2 ZAMANLIDAN 7 ZAMANLIYA KADAR USULLER
2.2. 8 ZAMANLIDAN 10 ZAMANLIYA KADAR USULLER
2. ETKİNLİK ÖNERİSİ
Kevser Hanım’a ait nihavent longayı dinleyerek nim sofyan usulünü vurunuz.
18 USULLER
17
DİNLEME ÇALIŞMALARI
ÜNİTE KAPAĞI
Bölüm başlıklarını gösterir. Bu bölüm konuya yönelik
dinlenecek eserleri belirtir.
SEMAİ USULÜ
1. ETKİNLİK ÖNERİSİ
Yandaki dizeğe hüseyniaşiran ve acemaşiran perdelerini yazıp iki perde KONU BAŞLIKLARI 3 zamanlıdır. 3/4’lük 3/8’lik değerlerde vurulur.
arasındaki aralığın koma değerlerini gösteriniz.
Bu bölüm işlenecek konuları gösterir. 3 düm 3 düm
2. ETKİNLİK ÖNERİSİ 4 tek tek 8 tek tek
Semai usulünün 3/4’lük vuruluşu Semai usulünün 3/8’lik vuruluşu
Yandaki dizeğe buselik ve çargâh perdelerini yazıp iki perde arasındaki
aralığın koma değerlerini gösteriniz.
1. ETKİNLİK ÖNERİSİ
1.3. KOMA CETVELİ VE TABLOSU
Semai usulünde yazılmış Metin Bükey’e ait Samanyolu isimli kürdi şarkıyı, Muhlis Sabahattin
Ezgi’ye ait Hatırla Ey Peri isimli nihavent şarkıyı ve Teoman Alpay’a ait Nasıl Geçti Habersiz isimli
KOMA CETVELİ VE TABLOSU hicaz şarkıyı dinleyiniz ve usulün darplarına dikkat ediniz.
Geleneksel Türk müziğinde kullanılan koma tablosu ve cetveli aşağıda gösterilmiştir:
2. ETKİNLİK ÖNERİSİ
ADI KOMA DİYEZ BEMOL RUMUZ
DEĞERİ
Koma 1 F Dede Efendi’ye ait Yine Bir Gülnihal adlı rast şarkıyı dinleyerek usul vurunuz.
Bakiye 4 B
Küçük Mücennep 5 f S OKUMA PARÇASI
Büyük Mücennep 8 K
Tanini 9 ff T
Artık İkili 12 - 13 - - A Konuya ya da
HAMAMİZADE İSMAİL DEDE EFENDİ
Koma Cetveli ve Tablosu 9 Ocak 1778’de İstanbul’da doğdu, 28 Kasım 1846’da Mekke yakın-
etkinliğe yönelik larında Minâ’da öldü. Babası geçimini hamam işletmeciliğiyle sağladığı
1. ETKİNLİK ÖNERİSİ için İsmail Efendi, Hammamizade adıyla tanındı.
Aşağıdaki aralıkların koma değerlerini yazınız. okuma parçalarını Çeşitli makamlarda ilahi formlarında eserler bestelemiştir.
(Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi)
Bakiye: . . . . . . . . Tanini: . . . . . . . . Koma: . . . . . . . .
gösterir.
Küçük Mücennep: . . . . . . . . Büyük Mücennep: . . . . . . . .
PERDE VE ARALIK KAVRAMI 15
20 USULLER
YAZMA ÇALIŞMALARI
Bu bölüm konuya ya da etkinliğe yönelik yazma
çalışmalarını belirtir.
SÖYLEME
ÇALIŞMALARI 2. ETKİNLİK ÖNERİSİ
2. ÜNİTE DEĞERLENDİRME
1. Aşağıda verilmiş usullerin isimlerini karşılarına yazınız. Bu bölüm konuya Verilen dörtlüleri ve beşlileri seslendiriniz. Beşliler: Çargâh Beşlisi

Buselik Dörtlüsü
Dörtlüler:
2 4 Uşşak Dörtlüsü Kürdi Beşlisi
A) 4 ..................... B) 4 ..................... yönelik söylenmesi Rast Dörtlüsü Hicaz Beşlisi
3 5 gereken eserleri
C) 4 ..................... D) 8 ..................... 3.2. ÖZEL DÖRTLÜ VE BEŞLİLERDE KALIPLAR VE
2. Aşağıda verilen usullerin isimlerini karşılarına yazınız. belirtir. GÖÇÜRME ÇALIŞMALARI
6 7 Türk müziğinde kullanılan dörtlü ve beşli kalıpların dışında bir de özel dörtlü ve beşli kalıp-
A) 8 ..................... B) 8 ..................... lar bulunmaktadır.
Bu kalıplar; saba dörtlüsü, segâh beşlisi, hüzzam beşlisi, nikriz beşlisi, pençgâh beşlisi, ferah-
7 8 nak beşlisi, müstear dörtlüsü ve beşlisi, nişabur dörtlüsü ve beşlisidir.
C) 8 ..................... D) 8 .....................
3. 7 zamanlı usulleri yazınız. SABA DÖRTLÜSÜ
.................................................................................................................................................. ÜNİTE
Karar sesi dügâh (la) perdesidir. Aralıkların toplamı yirmi iki koma olmayıp on sekiz koma ol-
4. Aşağıda verilen usullerin kaç zamanlı olduklarını yazınız. DEĞERLENDİRME duğundan eksik bir dörtlüdür. Kullanılan aralıklar pestten tize doğru büyük mücennep, küçük
mücennep, küçük mücennep (K-S-S) şeklindedir.
A) Curcuna usulü ………………… B) Müsemmen usulü …………………

C) Aksak semai usulü ………………… D) Türk aksağı usulü …………………
Üniteyle ilgili
E) Raks aksağı usulü ………………… K S S
Saba 4’lüsü
KONTROL LİSTESİ öğrenilenlerin çeşitli
Kitapta verilen seyir ve eserlerin solfejlerini yaptıktan sonra aşağıda verilen kontrol listesini öğ-
retmeninizle doldurunuz. Davranışların gözlenip gözlenmeme durumuna göre yapabildikleriniz için
sorularla Pazar eyledik götürü,
“gerçekleşti” yapamadıklarınız için “gerçekleşmedi” sütununa (x) işaret koyunuz. Elif okuduk ötürü,
GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR GERÇEKLEŞTİ GERÇEKLEŞMEDİ Yaradılanı hoş gör,
Yaradandan ötürü.
Dinlediği eserin usulünü doğru vurur. değerlendirilmesine Yunus Emre
Söylediği eserin usulünü doğru vurur.
yönelik bölümdür. MAKAMLARI OLUŞTURAN UNSURLAR
46 USULLER 54 MAKAMLARIN OLUŞUMU VE
10