Page 14 - ÇALGI EĞİTİMİ BAĞLAMA 12

12 1. ÜNİTE

Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü,
musikide değişikliği alabilmesi,
kavrayabilmesidir!
Gazi Mustafa Kemal
1. BAĞLAMADA ÇOK SESLİ

ESER İCRALARI

Değerlerimizden
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Çevrenizdeki kültür merkezlerinde düzenlenen orkestra konserlerine giderek konserleri ve
orkestraların seslendirdiği eserleri gözlemleyiniz. Gözlemlerinizi sınıfınızda arkadaşları-
nıza anlatınız.
2. Türk halk müziğinde görülen halk çalgılarını, bağlama orkestralarını ve bu orkestralar için
yazılmış eserlerin notasyonlarını araştırınız. Edindiğiniz bilgileri sınıfınızda arkadaşlarınızla
paylaşınız.

1.1. İki Bağlama İçin Düzenlenmiş Çok Sesli Eser İcraları

Müziğin bir bilim dalı olarak geliştirilebilmesi için farklı teorilerin öne sürülmesi, bu
teorilerin incelenmesi, alanda geçmişten bugüne kadar ileri sürülmüş bilgilerle karşılaştırılması ve
gerektiğinde yenilenmesi, ayrıca çağdaş müziğe uyarlama işlemlerinin yapılması gerekmektedir.
Müzik teorisini oluşturan bu süreçler, müzik sanatının bir bilim dalı hâline gelmesini sağlayan ana
etkenlerdir.

Armoni olarak adlandırdığımız müzik teorisinin alt bir basamağı, çok sesli yapıyı ifade eder.
Çok seslilik kavramı, müzikal düşüncenin tek bir melodik yapıyla sınırlı olmaması gerektiği fikrinin
sonucunda ortaya çıkmış bir anlayıştır. Çok seslilik esasen farklı ses veya melodik yapıların bir
araya getirilerek aynı anda seslendirilmesidir. Bu armonik yapıyı oluşturabilmek için müzik teorisi
uygulamaları, çalgı ve kompozisyon bilgilerinden yararlanılır. Yatay ve dikey çok seslilik olmak
üzere iki farklı seslendirme yöntemi bulunmaktadır. Dikey çok seslilikte, seslendirme akorlar
aracılığıyla gerçekleşirken yatay çok seslilikte mevcut bir ezgiye karşı yeni bir ezgi (kontrpuan)
oluşturularak gerçekleştirilir. Müziğin doğal bir bileşeni olan armoni, çok sesliliği oluşturan seslerin
birbiriyle uyumunu, ilişkilerini ve uyumsuzluklarını inceleyen ve geliştiren bir sistemdir.

Türk halk müziğinde çok seslilik, çalgıların akort sistemlerinden doğan doğal armonik
yapıların aynı anda çalınmasıyla başlar. Türk halk müziğinin ana çalgılarından biri olan bağlamadaki
tel gruplarının, çeşitli düzenlerde farklı seslere akortlanması ve aynı anda kullanılması sonucunda
ortaya çıkan beşli aralıklı yürüyüşler, dem tutma gibi çalma teknikleri, Türk halk çalgılarının
özgün karakteristik yapısıyla doğal çok sesliliği sergiler. Çok sesli eserlerin nota yazımında her

12