Page 14 - ÇALGI EĞİTİMİ BAĞLAMA 12

1. YÖRESEL ÜSLUP (TAVIR) ÇALIŞMALARI (AZERİ YÖRESİ)

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

Azeri Yöresi’nin;
• Konumu ve coğrafi özellikleri hakkında araştırma yapınız.
• Müzikal yapısı ve kullanılan çalgıları hakkında araştırma yapınız.
• Folklorik özellikleri hakkında araştırma yapınız. Elde ettiğiniz bilgi- Görsel 1. Azerbaycan yöresel
leri sınıf panosunda sergileyiniz. Bulabildiğiniz video ve ses kayıt- kıyafetler
larının sunumunu sınıfınızda yapınız.

1.1. Azeri Yöresi Üslubu (Tavrı)
Azerbaycan (Azeri) müziği; zengin halk müziği makamları ve çalgı-
lama hususunda geniş repertuvara sahip, ülkemiz müzik kültürüne
de tesiri olmuş bir müzik türüdür. Bilhassa Kuzeydoğu Anadolu âşık Görsel 2. Tar
müziğinde bu türün özellikleri melodik ve ritmik anlamda karşımıza
çıkar. Kars, Ardahan, Iğdır gibi illerimiz başta olmak üzere Erzu-
rum’un doğusunda da Azeri müziğinin ritmik dokusuna rastlanır. Göç
yolları ve konargöçerlik müessesesi de ele alınırsa İran-Tebriz’den
Kerkük’e kadar uzanan geniş bir coğrafyada bu müziğin varlığı düşü-
nülebilir.
Azeri müzik kültüründe sözlü geleneğin önemi büyüktür. Bu Görsel 3. Mugam Üçlüsü
anlamda da Anadolu âşık müziği ile büyük benzerlikler taşır. Müzik
ile söz bütünlüğü ele alındığında; dil, lehçe ve ağız özelliklerinin çal-
gılamadaki tavır kadar önemli olduğu görülür. Bu bağlamda Azer-
baycan halkının Türk soyundan geldiğini, Azerbaycan müziğinin de
Türk müziğinin bir kolu olarak görülmesi gerektiğini ifade eden Nur-
saç Doğanışık “Azeri Ağzına ve Musikisine Genel Bakış” adlı bitirme
çalışmasında şu bilgilere yer vermiştir:
“… Diğer bir deyişle bu üslup Türkçede, Azeri lehçesinin konuşul- Görsel 4. Azerbaycan müzik
duğu bölgelerde görülmektedir. Azerbaycan’ın büyük kültür mer- aletleri
kezleri kuzeyde Bakü, güneyde Tebriz, ikinci derecede Kerkük
Hamedan, Erbil, Zencan, Urmiye, Gence ve Nahçıvan’da Azeri müziği
yaygın olarak icra edilmektedir.” (Doğanışık 1987).
Ülkemizde Azerbaycan müziğini ve “Tar” çalgısını tanıtan akade-
misyen, besteci ve derlemeci Şenel Önaldı ve bu alanda çalışmalar
yapan öğrencisi Serhat Turunç’a göre Azerbaycan halk müziği üç
başlık altında toplanır:
• Anonim halk müziği
• Âşık müziği
• Mugam/destgâh müziği

12
Görsel 5. Azerbaycan yöresel
kıyafetler