Page 109 - ÇALGI TOPLULUKLARI TSM 12

1. ÜNİTE ÇEŞİTLİ MAKAMLAR VE ESER UYGULAMALARI II

OKUMA METNI
OKUMA METNI

Aşağıda verilen metni okuyunuz. Metinden hareketle Kâni Karaca' nın (Görsel 1.5) çalışmalarını "dürüstlük ve
sabır" değeri açısından değerlendirerek düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

ENGELSIZ SANATÇI KÂNI KARACA (1930-2004)

1 Mart 1930 tarihinde Adana’nın Karataş ilçesine bağlı Adalı köyünde doğ-
du. Henüz iki üç aylık iken bir kaza sonucu görme yeteneğini kaybetti. Ba-
basının vefatından dolayı halası ve eniştesi tarafından büyütüldü. Sesinin
güzelliğiyle dikkatleri çekti. Adana’da Hacı Şefika Hatun Camii’nin imamı
olan, aynı zamanda mûsiki bilgisine de sahip bulunan Hâfız Abdi Er Efen-
di’nin yanına verildi. Mûsiki bilgisini hocasından öğrendiği pratik bilgilerle,
makamları Kur’an'a uygulamasıyla, Adana Türk Ocağı’nda verilen konser-
leri dinlemesi ve bazı amatör konserlere katılmasıyla öğrendiği söylenebilir.
Dokuz yaşında mevlit okumaya başladı. Genç yaşlarda çevre illere davet
edildi. Adı çok duyulunca Adana eşrafından bazı kişiler kendisini İstanbul’a
götürerek mûsiki bilgisini daha da geliştirmesine katkıda bulundu.
İstanbul’a geldiğinde ramazan ayında Eminönü Yenicamii’de mukabele
okuyan ünlü bestekâr Sadettin Kaynak’la tanıştırıldı; Kaynak onu çok beğe- Görsel 1.5: Kâni Karaca
nerek derslerine katılması için evine davet etti. Dersleri beş altı yıl sürdü. Ka-
raca; bu derslerde üslûp, tavır ve mûsiki bilgisini ilerletti. Üstatların önünde
aşere ve takrîb sınavını kazanarak icâzet aldı.
Kâni Karaca diğer önemli hocası Sadettin Heper’den usulleri, kudüm vurmayı ve başta Mevlevî ayinleri
olmak üzere pek çok dinî mûsiki formunu öğrendi. Kâni Karaca, 1953 yılında Mesut Cemil’e takdim edildi;
Mesut Bey, onun İstanbul Radyosu stüdyosunda klasik üslûpta ve icrası zor makamlarda bestelenen din
dışı formdaki eserlerin en nâdide örneklerini seslendirmesini sağladı; burada kendisine dönemin meşhur
sâzendeleri eşlik etti. 1955 yılından başlayarak vefatına yakın tarihlere kadar Konya Mevlânâ ihtifallerine
katıldı; mevlid, ezan, gazel, kaside gibi serbest formların en usta icracısı olarak tanındı; yurt içinde ve yurt
dışında Kur’an okudu, pek çok konsere ve Mevlevî ayinine sesi ve kudümüyle iştirak etti, şöhreti tüm dün-
yaya yayıldı. İrticâlen (içten geldiği gibi) okuma yeteneği sayesinde kimsenin kolay ulaşamayacağı bir se-
viyeye ulaştı. Yirmiye yakın şarkı, dört saz semaisi, ilâhi ve şuğul, “Lebbeyk Allâhümme lebbeyk” ifadesini
soru-cevap şeklinde düzenlediği hicaz makamında Arafat duası ve bir hadisin metni üzerine yaptığı rast
makamındaki bestesi olan Karaca; 29 Mayıs 2004 tarihinde Fatih’teki evinde vefat etti.

İslâm Ansiklopedisi Kani Karaca maddesinden özetlenmiştir.

107