Page 114 - ÇALGI TOPLULUKLARI TSM 12

2. ÜNİTE

TRANSPOZE (AKTARIM)

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

• Bir şarkıyı seslendirirken ses alanınıza uymadığında şarkıyı nasıl seslendirmeye çalışırsınız? Arkadaşlarınızla
tartışınız.

2.1. Transpoze Kavramı ve Uygulamaları

Bir eserin tümüyle korunarak, hiçbir değişikliğe uğratılmadan, başka bir tona ya da perdeye aktarılmasına transpoze
(aktarım) denir. Türk müziğinde bu olaya göçürme ya da şed adı verilmektedir. İcrası zor olan eserlerin ya da çok tiz ve
pestte olan tonların okunabilecek tonlara dönüştürülebilmesi için transpoze yapılır. Bu sayede transpoze yapılan eser
okuyabileceğimiz ses sınırları içerisinde olur. Ayrıca transpoze yaparken aralıklara ve koma değerlerine çok dikkat etmek
gerekir. Hiçbir değişiklik yapmadan göçürmek gerektiği için yapılan aralık ya da koma hataları makamın yanlış olmasına
sebep olur.
Hem Türk müziğinde hem de Batı müziğinde transpoze yapılmaktadır. Batı müziğinde transpoze ton değiştirilerek Türk
müziğinde ise yalnızca başka bir perde üzerine makamın yapısı bozulmadan yapılır yani başka bir perdeye aktarım (gö-
çürme) vardır. Bu göçürmelere 1, 4, 5 ses aşağıdan gibi isimler verilmiştir.
Hicaz Makamı Dizisinin 1,4 ve 5 ses Göçürülmesi

Hicaz Makamı Dizisinin 1, 4 ve 5 Ses Aşağıdan Göçürülmesi

1 Ses
1 Ses

S A S T K S T
12

4 Ses
4 Ses

S A S T K S T
12

5 Ses
5 Ses

S A S T K S T
12

112