Page 97 - ÇALGI EĞİTİMİ GİTAR 12

Müzikte özellikle Klasik ve Romantik Dönemlerde ortaya çıkan bazı çalma teknikleri ve müzikal
ifadeyi etkileyen hız değişikliği terimleri vardır. Söz konusu çalma tekniklerinden biri de “glissan-
do”dur. Glissando, İtalyanca kökenli bir kelime olup, iki farklı sesin parmakların tuşeden kaldırılma-
dan birbirine bağlanmasıyla uygulanır. İki ses arasında gösterilir ve gitarda çalınırken sol elin ilgili
parmağı tel üzerinde kaydırılarak ilk ses ile son ses arasındaki tüm kromatik sesler hızlıca duyuru-
lur. Küçük punto ile yazılan nota ile normal puntoda yazılan nota arasına çizgi çekilerek gösterilir.
Bazı yazılarda kaydırma yapılacak nota üzerine kısaltma olarak “gliss.” yazılır. Bu teknikte dikkat
edilecek en önemli nokta, normal punto ile yazılan asıl notanın küçük punto ile yazılan notadan
daha uzun duyurulmasıdır. Küçük puntolu notanın asıl notadan önce yazılanı ve asıl notadan sonra
yazılanı olmak üzere iki türü vardır.
Küçük punto ile yazılan nota, normal puntolu asıl notadan önce yazılmışsa sol elin ilgili parma-
ğı glissando yapılacak küçük puntolu notanın perdesine yerleştirilir ve hızlıca asıl notaya kaydırılır.
Bu durumda küçük puntolu nota kaydırma yapılacak ilk sesi göstermektedir ve sağ el ile seslendi-
rilir. İkinci nota sağ el tarafından çalınmaz sol el ile kaydırılarak seslendirilmiş olur.
Uygulama

Aşağıda verilen glissando örneğini gitarınızla seslendiriniz. İki nota arasındaki tüm per-
delerin duyurulmasına dikkat ediniz. Ayrıca sol elin 1 numaralı parmağı ile verilen çalışmayı
diğer parmaklarla da çalışınız. Böylece sol elin her parmağını glissando yapabilecek beceriye
ulaştırabilirsiniz.

Normal puntolu asıl notadan sonra küçük puntolu nota geliyorsa sol elin ilgili parmağı söz konu-
su asıl notanın perdesine yerleştirilir ve sağ elin ilgili parmağı ile seslendirilir. Daha sonra asıl notanın
değer süresi sonunda küçük puntolu notanın perdesine hızlıca kaydırılır. İkinci nota sağ el tarafın-
dan seslendirilmez, sol elin ilgili parmağı tarafından seslendirilmiş olur.
Uygulama

Aşağıda verilen glissando örneğini gitarınızla seslendiriniz. İki nota arasındaki tüm per-
delerin duyurulmasına dikkat ediniz. Ayrıca sol elin 1 numaralı parmağı ile verilen çalışmayı
diğer parmaklarla da çalışınız.

Müzik yorumunda anlatım ve ifadeyi güçlendirip zenginleştiren bazı hız değişikliği terimleri
vardır. Bu terimler eserlerin asıl temposundan bağımsız olarak yorum yapmayı sağlamaktadır. Bun-
lardan başlıcaları şunlardır:
Accellerando: İtalyanca “hızlandırılmış” anlamına gelir. Nota üzerinde “accel.” diye kısaltılarak da
yazılabilir. Yorumcu bu bölümü asıl tempodan hızlı çalmalıdır.
Ritardando: Gecikerek, biraz geriden gelerek anlamındadır. Nota üzerinde “rit.” ya da “ritard.” diye
kısaltılarak da gösterilir. Yorumcu bu bölümü ağırdan alarak yavaş yavaş seslendirmelidir.
96