Page 16 - ÇALGI EĞİTİMİ KANUN 12

1. ÜNİTE

TEKNİK ÇALIŞMALAR 1. ÜNİTE

1.1. Kromatik Çalışmalar ve Hız Çalışmaları

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

1. Göksel Baktagir’in hız ve kromatik tekniklerini kullandığı hicaz makamındaki "91’in Baharı" isimli
saz semaisinin video kaydını izleyiniz.
2. Safinaz Rizeli’nin hicaz makamındaki taksimini dinleyiniz.

3. Refik Talat Alpman’a ait hicaz makamındaki saz semaisini Ayşegül Kostak Toksoy’dan dinleyi-
niz.

Kanunda belli başlı çalma teknikleri mevcuttur. Bu teknikler; elleri aynı anda süratli kullanma, parmakla ve
bilekten tremolo, normal ve ters mızrap, oktavlı icra, akor, glissando (gılisando), pizzicato (pisikato), tenuto (sesi
tutma), çarpmalı icra, kromatik, mandal titretme ve oynatma (vibrato), fiske, trill, staccato (sıtakato), çift ses tek-
niği (çift sesli üçlüler) vb. olarak sıralanabilir.
Kanunda en etkili tekniklerden biri de kromatik çalma tekniğidir. Kromatik çalma tekniği mandalı tam olarak
kaldırıp sabitleme ve geçici mandal kaldırma olarak iki şekilde uygulanır. Geçici mandal kaldırma tekniği mandalı
başparmak ucu ile kaldırıp tele vurduktan sonra tekrar bırakarak uygulanır.

BİLGİ NOTU

Batı müziği romantik dönem tekniklerinden biri olan kromatizm pek çok müzik türünü etkilemiştir. Türk
müziği teorisinde kromatik dizi yapısı olmamasına rağmen kromatizm 19. yüzyıldan sonra Türk musikisin-
de de yaygınlaşma başlamıştır. Kromatizm, icracıya melodi ve makam kalıplarının dışında daha özgür bir
alan sağlamaktadır. Bu nedenle saz semailerinin yanı sıra özellikle 20. yüzyılın ilk yarısından itibaren taş
plaklar için kayda alınmış olan taksim icralarında da kromatizmin varlığı gözlenmektedir.

Kutup Ata TUNCER

1.1.1. Kromatik Etütleri Yavaştan Hızlı Tempoya Doğru Çalma

Etütlerin önerilen süratle çalınması ilk etapta mümkün olmayabilir. Bu nedenle nota kalıpları metronom yardı-
mıyla çalınmalı, tempo kademeli olarak hızlandırılmalıdır.

BİLGİ NOTU

İsimleri aynı sesleri ayrı olan ve birbirine yarım ses mesafede bulunan aralığa kromatik aralık denir.

14 TEKNİK ÇALIŞMALAR