Page 106 - ÇALGI EĞİTİMİ KEMAN 12

4.5. Segâh Makamında Dizi, Etüt ve Eserler

4.5.1. Segâh Makamı Dizisi
Segâh, Farsçada “üçüncü yer” anlamına gelmektedir. Koyu bir hüzün duygusu uyandıran se-
gâh, tarihçesi 14. yüzyıldan öncelere uzanan oldukça eski makamlarımızdan biridir.

Tablo 1: Segâh Makamının Özellikleri
Yerinde tam segâh beşlisine eviçte hicaz dörtlüsünün eklenmesiyle meydana
Dizisi
gelmiştir.
Durak (Karar) Sesi Si koma bemollü segâh perdesidir.
Seyri Çıkıcı.
Güçlü Sesi Re (nevâ) sesidir.
Donanımı Si ve mi için koma bemolü, fa için bakiye diyezi alır.
Yeden Sesi Bakiye diyezli la (kürdî) perdesidir.
Segâh makamının seyrine durak, durak civarından veya pest taraftaki
genişlemiş bölgenin seslerinden başlanabilir. Makamı meydana getiren
değişik çeşni ve dizilerde karışık gezinilip neva perdesinde yarım karar
Seyir Özellikleri yapılır. Bu sırada bütün seyir boyunca gerekli asma kararlarda kalışlar yapılır.
Nihayet yine karışık gezinilerek ve gerekiyorsa pest taraftaki genişlemiş
bölgede seyredildikten sonra mutlaka segâh perdesinde tam veya eksik
segâh çeşnisiyle ve genellikle yedenli tam karar yapılır.
4.5.2. Segâh Makamında Dizi Çalma

Türk müziği ses sisteminde segâh makamı dizisinin gösterimi aşağıdaki gibidir.
Segâh 5'lisi Hicaz 4'lüsü w q

œ s w q œ w œ q w s w œ s
& ( )

Batı müziği ses sisteminde segâh makamı dizisinin gösterimi aşağıdaki gibidir. w
w s

& w w w w w s w

Açıklama
Yerinden segâh makamı, Batı müziği tampere ses sistemine göre karar sesi “fa diyez”
olacak şekilde çalınır.
Dört ses segâh makamı, Batı müziği tampere ses sistemine göre karar sesi “do diyez”
olacak şekilde çalınır.

Ders İçi Çalışma
Aşağıda verilen segâh makamı dizilerini çalınız.

Yerinden segâh dizisi œ œ œ #
˙
# # 4 ≥ œ œ œ # ≤ œ œ œ
& 4 ˙ œ œ œ
by üy by ay

≥
˙
104 4. ÜNİTE œ œ
5 œ œ œ ≤
# œ ˙ œ œ ≥
& # œ œ œ œ . . ˙ ˙ # ˙ Ó