Page 80 - ÇALGI EĞİTİMİ NEY 12

2. ÜNİTE NEYDE USUL UYGULAMALARI III

OKUYALIM ÖĞRENELİM

İSMÂİL DEDE

EFENDİ

(1778-1846)

Görsel temsilidir.

İSMÂİL DEDE EFENDİ (HAMÂMÎZÂDE)

Türk musikisi bestekârı ve hânende.

10 Zilhicce 1191’de (9 Ocak 1778) İstanbul Şehzadebaşı’nda doğdu. Babası, uzun süre Cezzâr Ahmed Paşa’nın mü-
hürdarlığını yapan Süleyman Ağa, annesi Rukiye Hanım’dır. Doğumu kurban bayramının ilk gününe rastladığı için
kendisine İsmâil adı verilmiş, Mevleviyye tarikatına mensup olduğundan “İsmâil Dede”, “Dede Efendi”, babasının
hamam işletmeciliğiyle meşgul olmasından dolayı “Hamâmîzâde” (Hammâmîzâde) diye tanınmıştır.

Öğrenciliği sırasında sesinin güzelliğinden dolayı ilâhicibaşı olan İsmâil, ilk musiki derslerini sesini bir merasimde
dinleyip beğenen Anadolu Kesedarı Uncuzâde Mehmed Emin Efendi’den aldı. Düzenli olarak devam ettiği Yenikapı
Mevlevîhânesi’nde Ali Nutkî Dede ile kardeşi Abdülbâki Nâsır Dede ve devrin ileri gelen diğer musikişinaslarından
faydalanarak kendini yetiştirdi. Ney üflemeyi de Abdülbâki Nâsır Dede’den öğrendiği söylenir.

1842’de isteği üzerine Sultan Abdülmecid tarafından kendisine Ahırkapı civarında bir konak verildi. Dört yıl sonra
talebeleri Dellâlzâde İsmâil ve Mutafzâde Ahmed efendilerle birlikte padişahtan hacca gitmek için izin aldı. Hac
yolunda, Kutbünnâyî Osman Dede’nin unutulmaya yüz tutan mi‘râciyesini bu talebelerine meşketti. Yakalandığı
kolera hastalığından kurtulamayarak 10 Zilhicce 1262 (29 Kasım 1846) tarihinde Mina’da vefat etti. Mekke’deki
Cennetü’l-muallâ’da Hz. Hatice’nin ayak ucuna defnedildi.

Türk musikisi tarihinin önde gelen birkaç siması arasında yer alan İsmâil Dede hânendeliği, hocalığı ve özellikle
bestekârlığı ile tanınmıştır.

İsmâil Dede Türk musikisinin âyin, durak, tevşîh, savt, ilâhi, peşrev, saz semâisi, kâr, kârçe, kâr-ı nâtık, murabba,
semâi, şarkı, türkü, köçekçe gibi dinî ve din dışı sahadaki hemen her formunda eser vermiştir. Bestelerinde dikkati
çeken en önemli özellik klasik üslubun korunmuş olmasıdır.

78