Page 14 - ÇALGI EĞİTİMİ TAR 12

MUGAM İCRASI III

Hazırlık Çalışması

Tar dersinde 11. sınıfta öğrenmiş olduğunuz etüt ve eserlerden seçtiklerinizi
tekrarlayarak performans hazırlığı yapınız.

1.1. Şur Mugamı

Şur mugamı Azerbaycan müziğinin yedi esas mugamından biridir. Şur mugamı âşık müziğinde
önemli bir yere sahiptir. Âşık mahnılannın çoğu bu makamdadır. Azerbaycan halk mahnıları, oyun
havaları ve enstrümantal eserlerin çoğu şur makamındadır. Farsça kökenli olan “şur” kelimesi aşk, sevgi
anlamındadır.

Şur mugamı 1- 1/2- 1 formülü ile kurulmuş üç tetrakordun kavuşuk (zincirli) birleşmesi ile
meydana gelmektedir. Orta tetrakordun birinci sesi olan “re” sesi makamın mayesidir (karar). “Sol”
mayeli şur makamı “re” mayeli şur makamının “sol” kararlı icra edilmesidir. Şur makamı tetrakortların
kavuşuk birleşmesiyle tiz taraftan genişler. Bu sebeple çıkıcı bir makamdır.

“Şur” mugamı berdaşt, mayeyi-şur, şur-şahnaz, bayat-ı Türk, şikesteyi-Fars, eşiran, simayi-şems,
hicaz, sarenç, nişibi-feraz, şura ayak şubelerinden oluşur.

Mugam formunda önce deramend olarak adlandırılan, mugamın dizi karakterini ve şubelerini
kendi içerisinde barındıran enstrümental eserler icra edilir, sonra tar icracısı berdaşt yaparak mugamın
mayesine giriş yapar. Mugamın bölümleri arasında bazen o mugama özgü renkler ve tesnifler çalınıp
söylenir.

Şur Mugamı Ses Sırası

Re: Karar (maye)
Sol: Kararın dörtlüsü
Fa, La ve Do: Kararın üst mediantı, kararın beşlisi ve ana ses
La: Alt mediant ve alt taşıyıcı ses
Si bemol: Kararın beşlisinin üst taşıyıcı sesi
Do ve Mi: Sınır sesi (serhad sesi) ve kararın üst taşıyıcı sesi

12