Page 80 - THM TEORİ VE UYGULAMASI (ORTAK-TSM) 12

3.2. BIRLEŞIK SEKIZLI USUL

Türk sanat müziğinde iki adet sekiz zamanlı usul vardır: düyek ve müsemmen. Türk halk müziğinde ise
üç adet sekiz zamanlı usul vardır ve bunlar A tipi, B tipi ve C tipi şeklinde adlandırılır.

3.2.1. Birleşik Sekizli Usulün Oluşumu

Düyek usulü iki tane sofyan usulünün birleşmesiyle oluşmuştur. Düyek usulünün 8 / 8’lik ve 8 / 4’lük
mertebeleri vardır. 8 / 4’lük mertebesine “ağır düyek” de denir.

j
Düm Düüm
8 Ï Ï
8 Ï Ï Ï
Teek Tek J Teek

Düm Düüm
8 Ï ú
4 ú Ï ú
Teek Tek Teek

Düyek usulü sırasıyla yarı kuvvetli, kuvvetli, yarı kuvvetli, kuvvetli ve zayıf vuruşlardan oluşur:

DÜM (1 zamanlı – yarı kuvvetli)
TEEK (2 zamanlı – kuvvetli)
TEK (1 zamanlı – yarı kuvvetli)
DÜÜM (2 zamanlı – kuvvetli)
TEEK (2 zamanlı – zayıf)

Müsemmen usulü bir tane semai, bir tane nim sofyan ve ardından yine bir tane semai usulünün bir araya
gelmesiyle oluşmuştur. Müsemmen usulünün sadece 8 / 8’lik mertebesi vardır.

Düüüm . Düüm
8 Ï
8 Ï Ï .
Teek Teeek
Tek

Müsemmen usulü sırasıyla kuvvetli, zayıf ve yarı kuvvetli vuruşlardan oluşur:

DÜÜÜM (3 zamanlı – kuvvetli)
TEEK (2 zamanlı – zayıf)
TEEEK (3 zamanlı – yarı kuvvetli)

Türk halk müziğinde sekiz zamanlı usuller bir adet iki zamanlı ve iki adet üç zamanlı ana usulün dö-
nüşümlü olarak bir araya gelmesiyle oluşur. Burada usul tiplerini belirleyen unsur iki zamanlı vuruşun yer
değiştirmesidir. Türk halk müziğinde birleşik sekizli usullerin en çok A ve B tiplerine rastlanır. C tipinde örnek
çok azdır. Birleşik sekizli usullerin 8 / 4’lük ve 8 / 8’lik mertebeleri vardır.

1. A tipi: 2+3+3
2. B tipi: 3+2+3
3. C tipi: 3+3+2

78