Page 66 - TÜRK SANAT MÜZİĞİ KORO 12

Edirne II. Bayezid Darüşşifası (1488)
II. Bayezid’in kendi adına mimar Hayreddin’e yaptırdığı külliyenin bir parçası olan bu darüşşifada ruh hastaları
müzikle tedavi edilmiş, bunun için gerekli her türlü olanak sağlanmıştır (Görsel 2.6, Görsel 2.7). Sahip olduğu akustiği ve
planlaması açısından, müzikle tedavi yöntemine uygun şekilde inşa ettirilmiş hastane; bu özelliğiyle “Türk psikiyatrisi ve
medeniyetinin” eşi bulunmaz bir hastanesidir. Ortada büyük kubbeli, altı köşeli hastane yapısı, onun hemen yanındaki büyük
avlu etrafına gruplanmış on iki tanesi büyük altı odada, 16. yüzyılın ortalarından 1912 yılına kadar akıl hastalarının yatırıldığı
bölüm vardır. Evliya Çelebi; merkezî binada haftanın üç günü on müzisyenden (şarkı söyleyen üç hanende; keman, santur,
musikar, ud, ney, vb. çalan yedi sazende) oluşan bir saz ekibinin hastalara konser verdiğini söylemektedir. Darüşşifada ilaç
ve müzik tedavisinin yanında, güzel kokularla (sümbül, reyhan, lale, karanfil, şebboy vb.) rehabilitasyon yapıldığı da bilin-
mektedir. Darüşşifa; 1866’da Edirne’de yeni bir hastane açılınca sadece akıl hastaları için hizmet vermiş, Balkan Savaşı’ndan
sonra ise tamamen kapanmıştır. “Trakya Üniversitesi” tarafından onarılmış yapı, bugün “Tıp Tarihi Müzesi” olarak kullanıl-
maktadır.
Süleymaniye Darüşşifası (1557)
Kanuni Sultan Süleyman’ın 1550-1557 yılları arasında Mimar Sinan’a yaptırdığı külliyenin önemli bir bölümünü
oluşturan darüşşifası; hasta odaları ve hamamın bulunduğu, bodrum katının ise akıl hastalarına ayrıldığı önemli bir yapıdır.
Darüşşifa, 1843 yılından sonra sadece akıl hastalarına hizmet vermiştir. Cumhuriyet Döneminden sonra medresenin büyük
bir kısmı üzerinde “Süleymaniye Doğum Evi” yaptırılmıştır.
Müzikle tedavi yöntemi, tarihî gelişimi göz önüne alındığında Türklerin bu konuya verdiği önem ve bununla ilgili
geliştirdiği yöntemler sayesinde bugünkü yerini bulmuştur. Hastanın mizacından dış görünüşüne, hatta milliyetine uygun
değişik makam ve enstrümanlar gerektiren bu tedavi yöntemine, dönemin hekimleri de büyük ilgi duymuş, bunun için büyük
uğraşlar göstermiştir. Özellikle akıl hastaları için kullanılmış müzikle tedavi yöntemine uygun olarak Selçuklu ve Osmanlı
Döneminde yaptırılan bu hastaneler, dünya psikiyatrisi ve hastaneciliğinin gelişmesinde öncü rol oynamıştır.

Kaynakça: “Sezer ERER, Elif ATICI, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı,
Bursa. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi
36 (1) s.29-32, 2010.” (Kısaltılmış ve düzenlenmiştir.)

Görsel 2.6: II. Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesi, Edirne

Görsel 2.7: Büyük Ağa Medresesi, Amasya

64 Makam ve Usul Uygulamaları Makam ve Usul Uygulamaları