Page 161 - Gitar9_2021_kitap.indb

Devlet Konservatuvarında ana çalgı, 1983 yılında Marmara Üniversitesinde ana
dal-yan dal çalgısı, 1985 yılında Gazi Üniversitesinde ana çalgı, 1986 yılında İs-
tanbul Üniversitesinde ana çalgı, 1986 Bilkent Üniversitesinde ana çalgı olarak
akademik sistem içerisinde yer almıştır.
Günümüzde müzik eğitimi veren tüm akademik yapılarda ana dal enstrümanı
ya da seçmeli çalgı olarak gitarı görmek mümkündür. Akademik sistemimiz,
güzel sanatlar liseleri ve amatör eğitim programlarının yetiştirdiği gitaristler
performans, beste ve düzenleme çalışmaları ile uluslararası otoritelerin övgü
ve beğenilerini kazanmaktadırlar.

Behzat Cem Günenç
Müzikolog/Gitarist
Türk Gitar Tarihinde Önemli Gelişmeler
• Cumhuriyet sonrası bilinen ilk klasik gitarist ve gitar eğitimcisi İstanbul doğum-
lu olan Andrea Paleologos’tur (1911-1997). 1964’te Yunanistan’a göç edene
kadar ülkemizde gitar eğitiminde etkin olacak birçok Türk öğrenci yetiştirmiştir.
• Bir Türk gitaristin uluslararası alanda aldığı ilk ödül İrkin Aktüze’ye (d.1933) ait-
tir. Aktüze, 1954 yılında İtalya’da düzenlenen “Cremona Gitar Yarışması”na ka-
tılmış ve birincilik ödülünü almıştır. Aktüze’nin öğretmenleri Can Aybars (1917-
1999) ve Ziya Aydıntan’dır (1905-1982). 1965 yılında TRT İstanbul Radyosu
Müzik Yayınları Müdürü olan İrkin Aktüze 1990’lı yıllara kadar aralıksız devam
eden gitar programlarının da yapımcısı olmuştur.
• Yurtdışında yayımlanmış ilk Türk gitar eseri Ziya Aydıntan’a aittir. Aydıntan,
Türkiye’ye sık sık gelen dostu Alman gitarist Siegfried Behrend (1933-1990)
için bestelediği “Bir Ses Çağırıyor Beni” adlı solo gitar eserini Volks Musikver-
lag-Berlin edisyon şirketi 1955 yılında yayımlamıştır.
• Gitarla ilgili kurulan ilk dernek “Gitar Sevenler Derneği” 1960’lı yıllarda Anka-
ra’da Ziya Aydıntan ve Can Aybars tarafından kurulmuştur. Derneğin çalışmala-
rı, gitarın yaygınlaşmasına ve gitar eğitiminin verilmesine büyük katkılarda bu-
lunmuştur. Türkiye’nin ilk gitar orkestrası bu dernek çatısı altında kurulmuştur.
• Yazılan ilk Türkçe gitar metodu Ziya Aydıntan’a aittir (Gitar Metodu I). Üzerin-
de basım yılı yazılmaması nedeniyle 1974’te yayımlandığı tahmin edilmektedir.
Ayrıca bu metot 1977 yılında MEB tarafından okullara yardımcı kitap olarak
önerilmiştir. Sonraki yıllarda metodun devam niteliği taşıyan Gitar Metodu II’yi
yazan Aydıntan’ın Gitar Albümü, Klasik Armoni (Gitar Uygulamalı), Çok Kolay
Eşlikli İki Sesli Şarkı Marş ve Türküler I, Çok Kolay Eşlikli İki Sesli Şarkı Marş
ve Türküler II, Kolay Gitar Eşlikli Sevilen Melodiler I adlı kitapları ülkemiz gitar
yayınlarının ilk örneklerindendir.
• Cumhuriyetin kuruluş yıllarından itibaren yaygın eğitim kapsamında gelişim
gösteren gitar eğitimi, bir örgün eğitim kurumunda ilk olarak 1973-74 eği-
tim-öğretim yılında Gazi Eğitim Enstitüsünde "Okul Çalgı Kümeleri" dersi kap-
samında akademik sisteme kabul edilmiştir.
• Ülkemizde gitarın ilk defa bir sanat dalı olarak konservatuvara girmesi, 1977 yı-
lında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvarında müm-
kün olmuştur. Bu bölümün ilk öğretmeni, İtalyan gitarist Carlo Domeniconi’dir.
Bu kurumun ilk Türk gitar öğretmeni, Ertan Birol’dur.
• Gitarın ilk defa eğitim fakülteleri müzik eğitimi bölümlerine ana dal-yan dal dersi
olarak girmesi, 1983-84 eğitim-öğretim yılında Marmara Üniversitesinde ger-
çekleşmiştir. Bu dersin ilk öğretmeni, Yıldız Elmas’tır.
• Türkiye'de bir örgün eğitim kurumunda gitar eğitimi alıp profesyonel olarak
yetişen ve bir konservatuvarda öğretmen olarak görev alan ilk gitarist, Erdem
Sökmen’dir. 1984 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Kon-
servatuvarından mezun olan Sökmen, 1985 yılında İstanbul Üniversitesi Devlet
Konservatuvarında gitar sanat dalının açılmasıyla derslere girmeye başlamıştır.

159