Page 17 - ÇALGI EĞİTİMİ KAVAL | 9

Araştırmacıların yapmış olduğu çalışmalara göre kavalın ses aralığı, yapıldığı malzemeye ve çalgıyı çalan kişinin
icradaki kabiliyetine bağlı olarak 2,5-3 oktav arasında değişiklik gösterebilir.

Ülkemizde temel özellikleri aynı, ancak üfleme şekli, perde sistemi ve yapısal bakımdan farklılıklar gösteren farklı
isimlerle adlandırılan dilli veya dilsiz üflemeli çalgılar kapsayıcı bir genelleme ile kaval olarak ifade edilmektedir.

Çok çeşitli sınıflandırma yöntemleri olmasına karşı çalgıların sınıflandırmasında en önemli belirleyici özellik çalgı-
ların ses çıkarma şekilleridir. Buradan hareketle kaval çeşitleri dilli ve dilsiz kaval olarak sınıflandırılabilir.

Dil olarak ifade edilen parça kavalın üst bölgesine yerleştirilen, sesin doğrudan çıkmasını sağlayan gövdeyle bütün-
leşmiş bir parçayı ifade eder. Bu parçanın olduğu kavallar dilli kaval olarak adlandırılmakta, dilsiz kavallarda ise bu parça
bulunmamaktadır.

Dilli kavallar; dil kısmı üstte ve hava penceresi önde, çapraz kesilmiş (Görsel 1.10) ya da dil kısmı ve hava pence-
resi kaval gövdesinin arkasında düz kesilmiş (Görsel 1.11) olabilir.

Görsel 1.10: Çapraz kesilmiş dilli kaval Görsel 1.11: Düz kesilmiş dilli kaval

Çapraz ya da düz kesilmiş kavallarda diyatonik ve kromatik perde yapısı görülebilir. Dilli kavallar farklı üfleme
teknikleriyle çok farklı tını özellikleri gösterebilir.

Dilsiz kavallar; üflenildiğinde doğrudan ses çıkarmayı sağlayan dil kısmı olmayan, içi boş, düz, iki ucu açık silindir
biçimindedir (Görsel 1.12). Dil kısmı olmaması nedeniyle ses, dudağın alacağı doğru bir açı ve teknikle elde edilir.

Çeşitli kaynaklarda diyatonik perde yapı-
sında dilsiz kavallar bulunduğu belirtilmiştir. An-
cak günümüzde yaygın olarak kromatik perde ya-
pısında dilsiz kavallar kullanılmaktadır.

Dilli ve dilsiz kavallar arasındaki ayırt
edici fark, ses çıkarmayı sağlayan dil kısmıdır. Dil-
li ve dilsiz kavallar, benzer malzemelerden üretil-
mekte, ikisinin de farklı boyutları bulunmaktadır. Görsel 1.12:
Dilsiz kavallar

16 Kavalın Tarihçesi, Yapısı, Çeşitleri ve Bakımı