Page 44 - ÇALGI EĞİTİMİ KLASİK KEMENÇE 9

KLASİK KEMENÇE 9

2. ÜNİTE: KLASİK KEMENÇEDE YAY ÇALIŞMALARI

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Eser icra ederken yaylı çalgılardaki farklı yay kullanım tekniklerini inceleyiniz.
2. Yaylı çalgıların çalış teknikleri arasındaki farklılıkları nelerdir?

“Eğitimdir ki, bir milleti ya özgür, bağımsız, şanlı, yüksek bir topluluk halinde yaşatır ya da esaret ve
sefalete terk eder.”
Mustafa Kemal Atatürk

Atatürk’ün eğitime yönelik vurguladığı eğitim içerisinde yer alan sanat eğitimi, bireylerin kişisel
gelişimine en etkili katkıyı sağlayacak eğitim alanlarındandır. Müzik, bir sanat dalı ve insan
yaşamının vazgeçilmez bir gereğidir. Dede Efendi (Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi);
“Müzik, insanlığın ahlakını arındıran kutsal bir ilimdir”, Eflatun ise “Müzik tanrının dilidir”
diyerek toplumun her alanında yer alan müziğin dünya üzerinde yaşayan insanların ortak bir
dili olduğunu, birleştirici bir gücü temsil ettiğini vurgulamışlardır.

Müzik ve müzik eğitimi denildiğinde ilk sıraya alınacak olan unsur müziğin temellerinden çalgı
ve çalgı eğitimidir. Çalgı eğitimi ise çalgı çalmayı gerçekleştirmeye yönelik yapılan teknik ve
estetiğe yönelik davranışlar bütünü olarak tanımlanabilir. Bu süreç içerisinde bilgi ve beceri
ile harmanlanıp bir davranış biçimi elde edilir. Klasik kemençenin öğrenciye kazandıracağı en
önemli davranış, öğrencinin doğru bir pozisyonda oturması ve sazı doğru tutmayı başarmasıdır.
Bu davranışa yönelik hazırlanan uygulamalar ve çalışma prensipleri aşağıda hazırlanmıştır.

2.1. Boş Tellerde (Rast, Yegâh ve Nevâ) Metronom Eşliğinde Yay Çekme ve İtme
Uygulamaları

Metronom eşliğinde yavaş, orta ve hızlı tempoda 4/4’lük usul içerisinde yay çalışmaları
yapılmalıdır. Yayın yere paralelliğine, sağ el bileğinin yay çekme ve itme hareketleri sırasında
yeterince kırılmasına ve sağ koltuk altınızın çok fazla açılmamasına dikkat edilmelidir.

Doğru oturuş biçimi ve doğru yay kullanımı sayesinde tele uygun oranda yay kuvveti
uygulanmalıdır. Bileğin doğru konumu ile temiz ses çıkarmak sağ el tekniğinin gelişmesiyle
gerçekleşir.

Yay kullanımını üç bölüme ayırabiliriz. Yay; elle tutulan bölge olan kök (talon), son kısmı olan
uç (puanye) ve orta kısım şeklinde adlandırılır.

Kök kısmı Orta kısım Uç kısım

Yayın bütünü

Yayın alt yarısı Yayın üst yarısı

Görsel 2.1: Yay Bölümleri

42