Page 24 - ÇALGI EĞİTİMİ TAMBUR 9
P. 24

Tambur hassas bir çalgı olduğu için bilinçsizce yapılan akort, çalgıya zarar verebilir. Tellerin

                  gereğinden  fazla  gerilmesi  (tizleştirilmesi)  kapağın  kırılmasına,  sapın  eğilmesine  neden  olabilir.
                  Bunu önlemek için akort yaparken ses frekanslarını gösteren bir akort aleti ya da akort programı
                  (tuner) kullanılmalıdır.
                     Tambur  icrasındaki  akort  sistemi,  ney  sazı  ailesinin  isimleriyle  ifade  edilir.Tamburda  en  çok
                  kullanılan  düzen,  bolahenk  akordudur.  Tambur  eğitiminin  başında  perde  düzenleri  bu  akort
                  üzerinden anlatılacaktır. Bu düzende tamburun en alttaki ilk iki çelik telini, diyapazonun 110 frekanslı
                  la sesine ayarlarız ve yegâh (re) olarak kabul ederiz.
                     Günümüzde tamburlar yedi ve sekiz  telli olarak kullanılmaktadır. Sekiz telli tamburu akort ederken
                  en alttaki birinci çift çelik teller, yegâha; ikinci çift bronz teller, çalınacak makamın karar sesine;
                  karar sesi rast, kaba rasta; makamın karar sesi dügâh ise kaba dügâha çekilir. Üçüncü çift çelik
                  teller, yegâha; yedinci tek tel yine kullanılacak makamın karar sesine, kaba rast veya kaba dügâha
                  çekilir. Sekizinci tek tel ise kaba yegâh sesine çekilerek tambur akort edilir.




                                NOT

                                Tamburda akort yapmaya en üstteki kaba yegâh teli ile başlanmalıdır.



                     Tablo:1.1: Bolahenk düzenine göre 8 telli tamburun akort  şeması
                               Bolahenk Düzenine Göre 8 Telli Tamburun Akort  Şeması
                                    Bolahenk Düzenine Göre 8 Telli Tamburun Akort  Şeması

                                      Tel Adı          Türk Müziğindeki Adı       Batı Müziğindeki Karşılığı
                      Bir çift 0.30 çelik tel       (Re) Yegâh                    La (A) 110 frekans
                                                    (La) Kaba dügâh veya          Mi (E) veya
                      Bir çift 0.50 bronz tel
                                                    (Sol) Kaba rast               Re (D)
                      Bir çift 0.30 çelik tel       (Re) Yegâh                    La (A)

                                                    (La) Kaba dügâh veya          Mi (E) veya
                      Tek 0.50 bronz tel
                                                    (Sol) Kaba rast               Re (D)
                      Tek 0.60 bronz tel            (Re) Kaba yegâh               La (A)




                     Yedi  telli  tambur  da  yukarıdaki  düzene  göre  akort  edilir  (Tablo1.1).  Yalnızca  yegâha  çekilen
                  üçüncü  çift  0.30  çelik  telden  biri  çıkartılır,  tek  tel  olarak  kullanılır.  Tamburda  akort  yapmaya  en
                  üstteki kaba yegâh teli ile başlanmalıdır. Çünkü diğer tellerin akordundan sonra gerilecek ya da
                  gevşetilecek en kalın tel ile tamburun tel boyunun uzun olmasından dolayı diğer tellerin akortları
                  değişecektir. Bu teli, kaba yegâh denilen 55 Hz frekanslı la sesine akort ettikten sonra, en alttaki çift
                  tele geçmek ve 110 Hz frekanslı la sesine akort etmek daha sağlıklı bir süreç sunacaktır. En alt telin
                  akordundan sonra çift teller kaynaştırılır. Daha sonra aynı sese sahip olan 3. çift çelik tel de akort
                  edilerek çift teller kaynaştırılır. Daha sonra 2. çift olan sarı teller, çalınacak makama göre kaba rast
                  ya da kaba dügâh olarak akort edilir ve kaynaştırılır. Bazı tamburlarda 6 veya 7. tel olan sarı tel de
                  yine makama göre kaba rast ya da kaba dügâh sesine akort edilir. Telleri kaynaştırmak oldukça
                  hassas akort gerektirir. Hassas akort yaparken burguları çevirmek yerine çok küçük hareketlerle
                  burguları ileri geri oynatarak seslerin kaynaşması sağlanmalıdır. Her çalgıda olduğu gibi tamburun
                  da kendine has bir ses ve tını özelliği vardır. İyi akort yapılmamış tamburun gerçek tınısını duymak
                  mümkün olmayacaktır. Çünkü fiziksel olarak titreşen ses, aynı sesi ya da doğal flajöle frekanslarını
                  titreştirir. Tambur ahengini sağlayan en önemli unsur, iyi bir akorttur.





              22
   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28   29