Page 25 - TOPLU SES EĞİTİMİ

2. ÜNİTE

Seste üç temel özellik bulunur. Bunlar; sesin yüksekliği, sesin gürlüğü ve sesin niteliğidir.
Sesin Yüksekliği
Sesin yüksekliği, sesin incelik ve kalınlık derecesini belirler. Sesin incelik kavramında tizleştiği, kalınlık kavramın-
da pesleştiği (baslaştığı) duyulur. Sesin yüksekliğini belirleyen frekansların (saniyedeki titreşim sayısı) sayısal değeri
arttıkça ince sesler, azaldıkça kalın sesler oluşur. Bu nedenle kadın seslerinin frekans sayısı, erkek seslerine göre daha
yüksektir.
Sesin Gürlüğü
Sesin gürlüğü, titreşimin genişliğine bağlıdır. Titreşimin yoğun olması, sesin şiddetini belirler. Ses şiddeti, desibel
adı verilen birimle ölçülür ve doğada bulunan tüm nesneler bir desibel şiddetine sahiptir (Görsel 2.3). Ses şiddeti ölçü-
lürken gür seslerin dalga boyunun yüksek, hafif seslerin dalga boyunun kısa olduğu gözlenir.
Sesin Niteliği
Sesin niteliği, aynı frekanstaki seslerin dahi birbirinden ayrılmasını sağlayan temel özelliktir. Sesin niteliği; İngilizce
ve Fransızcada “timbre”, Almancada “klangfarbe” (halangfabe), Türkçede “tını” olarak ifade edilir. Sesin rengi anlamına
gelen tını özelliği, çalgılar için de geçerlidir. Örneğin aynı ses frekansıyla aynı melodiyi çalan flüt ve klarnet, kendilerine
özgü seslerinin ayırt edici özellikleriyle birbirinden ayrılır.

Görsel 2.3: Desibel ölçeği

Ses Grupları
Ses grupları, insanların yaşları ve cinsiyetlerine göre farklılık gösteren ses özellikleri doğrultusunda oluşur. İnce ses-
ler (kadın ve çocuk) ile kalın sesler (erkek) arasında bir oktavlık (sekiz ses) yükseklik farkı vardır. Aynı notayı seslendir-
diklerinde ince sesler kalın seslere göre bir üst oktavda bulunur. Tek sesli bir ezgiyi kadın ve erkek seslerinden oluşan
koro seslendirdiğinde ezgi iki ayrı oktavdan duyulur (Görsel 2.4).

& c œ œ œ œ œ ˙ Kadın ve Çocuk Sesleri
œ
œ œ œ œ ˙ Erkek Sesi
Görsel 2.4: Ses grupları

TOPLU SÖYLEMEDE SES VE NEFES EĞİTİMİ 23