Page 107 - Konu Özetleri AYT Fizik

FIZIK

KONU ELEKTRIK VE MANYETIZMA
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ELEKTRIKSEL POTANSIYEL FARK VE ELEKTRIKSEL IŞ
ELEKTRIK ALANDA BIR NOKTANIN ELEKTRIK POTANSIYELI / EŞ POTANSIYEL YÜZEYLERI

X Y +q yükü çevresindeki I. çember üzerindeki K, L ve M noktalarında elektriksel potansi-
yeller eşittir. Bu nedenle I. çember üzerindeki noktalar eş potansiyel çizgileri üzerin-
K L
deki noktalardır.
Z
M II. çember üzerindeki X, Y ve Z noktaları da daha küçük elektriksel potansiyelli nokta-
+q lardır. II. Çember çizgisi de yine eş potansiyel çizgisi özelliğindedir.
I
II

K L +q yükü merkezde olacak şekilde yükü çevreleyen r yarıçaplı bir kürenin bütün yü-
zey noktaları yükten eşit uzaklıkta olacağı için bu küre yüzeyi üzerindeki herhangi bir
noktanın (K, L, M gibi) elektriksel potansiyelleri eşit olur ve bu küre yüzeyine de eş
M
potansiyelli yüzey adı verilebilir.
+q

KRITIK BILGI
• Eş potansiyel yüzeyler her zaman elektrik alan çizgilerine diktir.
• Elektrostatik dengedeki yüklü iletken cisimlerin şekilleri ne olur-
sa olsun, yüzeylerindeki her noktada elektriksel potansiyelleri
sabit olduğundan, yüzeyleri eş potansiyel yüzeyidir.

ELEKTRIK ALANDA BIR YÜKÜN TAŞINMASI SIRASINDA YAPILAN IŞ
Sabit bir +Q yükünden d kadar uzağına bir +q yükü bırakıldığında Coulomb kuvveti etkisinde bu yük itilir ve elektriksel
kuvvetler iş yapmaya başlar.
W
+Q +q Qq ⋅ Qq ⋅ Qq ⋅
W F E = ∆ P E = L E − K k = ⋅ k − ⋅ k= −⋅
d F d 2d d 2 d
Sabit K L

DIKKAT

• Yük K den L ye gelinceye kadar elektriksel kuvvetlerin yaptığı iş sistemdeki elektriksel potansiyel enerjinin azalma-
sına sebep olur.
• Elektriksel kuvvetlerin yaptığı iş negatif (-) bir büyüklükte olup sistemdeki elektriksel potansiyel enerjinin değişimine eşittir.
• Elektriksel kuvvetlerinin yaptığı iş başka bir ifade ile;
W = ∆E = q . ∆V
P
Q Q Qq ⋅
( q) (V −
q (k ⋅
W = + ⋅ V ) = ⋅ − k ⋅ ) = −⋅
k
L K 2d d 2d
FIZIK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 107