Page 83 - Konu Özetleri AYT Mantık

MANTIK

KONU ÇÖZÜMLEYİCİ ÇİZELGE İLE TUTARLILIK,
ÖZETİ GEÇERLİLİK VE EŞDEĞERLİK DENETLEMESİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

Çözümleyici Çizelge ile Denetleme İşlem Sırası
1. Çözümlenecek önerme, başlangıç önermesi olarak yazılır. Önermenin sol tarafına adım sayısı olan (1) sayısı, sağ
tarafına (Ö) harfi yazılır.
2. Çözümlenecek önermenin ana eklemi ve ana bileşenleri belirlenir.
3. Çözümleme kuralları uygulanmaya başlandığında önce alt alta yazma kuralı, sonra çatal açma kuralı uygulanır.
4. Aynı çözümleme kuralı ile çözümlenecek önerme varsa çözümlemeye en üstteki önermeden başlanır.
5. Çözümlenen önermelere sırasına göre adım numarası verilir.

6. Adım numarasının aynısı önermenin çözümüne de verilir. Çözüme verilen bu sayı kaynağı belirlediği için kaynak
numarasıdır.
7. Çatal açma kuralından sonra işlem devam ediyorsa çatalın sol tarafındaki önermeden devam edilir.

8. Çözümlemeye “~p”, “~q”, “p”, “q” gibi çözümlenmesi gerekmeyen çekirdek önermelere ulaşana kadar devam edilir.
9. Her çözümlemeden sonra yol üzerinde birbiriyle çelişen önerme olup olmadığına bakılır. Aynı yol üzerinde çelişik
önerme varsa o yol kapatılır ve “X” işareti konur. Kapatılan yol üzerinde çözümlenmeyen önerme olsa bile artık işlem
yapılmaz. Açık olan yollardan işleme devam edilir.

DİKKAT
Çelişki, aynı yol üzerinde bir önermenin hem kendisinin hem de değilinin bulunması durumudur.

BİR ÖNERMENİN TUTARLILIĞININ ÇÖZÜMLEYİCİ ÇİZELGE İLE DENETLENMESİ
• Bir önermenin tutarlılığını çözümleyici çizelgede denetlemek için verilen önerme, başlangıç önermesi olarak kabul
edilir ve birinci satıra yazılır.
• Tüm bileşik önermeler bileşenleri olan çekirdek önermelere ayrılıncaya kadar çözümleyici çizelge kuralları uygulanır.
• Çözümleme bittikten sonra yolda çelişiklik varsa yol kapatılır. Çelişiklik yok ise yol ok işaretiyle gösterilir.
• En az bir doğru yorumu olan önermeler tutarlı, hiç doğrulayıcı yorumu olmayan önermeler ise tutarsızdır.

Örnekler:
[(p∧∼p) ∨ q] önermesinin tutarlılığının çözümleyici çizelge ile denetlenmesi

Bir açık yol yani önermenin en az bir doğ-
ru yorumu olduğu için önerme tutarlıdır.

MANTIK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 83