Page 173 - Konu Özetleri AYT Tarih

I. DÜNYA SAVAŞI SÜRECİNDE OSMANLI DEVLETİ

ÇANAKKALE CEPHESİ:
Çanakkale Savaşlarının kazanılmasında Mustafa Kemal’in karar alma yeteneği ve
askerin başında savaşı bizzat yürütmesi etkili olmuştur. Mustafa Kemal, özellikle
1915’te Anafartalar’da gösterdiği üstün başarıyla İstanbul’un düşman eline geçme-
sini önlemiş ve hem Türk halkı hem de dünya tarafından “Anafartalar Kahramanı”
olarak tanınmıştır.

I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Cephesi'nde yapılan savaşlar, 19 Şubat'tan baş-
layarak 18 Mart 1915 günü Türk zaferi ile sona eren dönem ve 25 Nisan 1915'te
başlayıp yaklaşık bir yıl kara savaşlarının sürdürüldüğü ve ikinci büyük Türk zaferi
ile sonuçlanan dönem olmak üzere iki aşamada cereyan etmiştir.

Nedenleri
• Başkent İstanbul’u alıp Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak.

• Rusya’ya yardım gönderebilmek.
• Balkanlar üzerinden İttifak Devletleri'ne karşı yeni bir cephe açmak.

Sonuçları
• I. Dünya Savaşı iki yıl uzamıştır.
• Başkent İstanbul, erken gelecek bir işgalden kurtulmuştur.

• Rusya’da Çarlık rejimi yıkılmıştır.
• Bu zafer Millî Mücadele’ye ilham kaynağı olmuştur.
• Eğitim görmüş binlerce aydınının şehit olması ülkenin gelecekteki sosyopolitik durumunu etkilemiştir.1916’da Mustafa
Kemal, Muş ve Bitlis’i geri aldı.
• 3 Mart 1918’de Brest-Litovsk Antlaşması’yla Cephe kapandı.

HİCAZ CEPHESİ:
Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Harbi’nde savaştığı cephelerden birisi de Hicaz Cephesi’ydi. Bu cephe Mekke Şerifi Hüse-
yin’in Haziran 1916’da isyan etmesiyle başlamıştı. Osmanlı kuvvetleri harbin sonuna kadar İngiltere ve Fransa tarafından
desteklenen Arap aşiretleriyle mücadele etmek durumunda kalmıştı.

Nedenleri
• İngilizler Mac Mahon Antlaşması ile bağımsız bir Arap devletini tanımayı vadettiler.

• Hicaz Emiri Şerif Hüseyin, Osmanlı Devleti’ne isyan etti. Irak petrollerini ele geçirmek.

Sonuçları
• 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi imzalanmış ve Osmanlı Devleti için savaş sona ermişti. Mütarekenin 16. Mad-
desine göre Hicaz, Asir ve Yemen’in boşaltılacak ve buralardaki tüm kuvvetler teslim olacaktı. Buna karşın Fahrettin
Paşa teslim olmayı reddetmiş ve iki buçuk ay daha Medine’yi müdafaa etmişti. Medine 13 Ocak 1919’da Şerif Abdullah
kuvvetleri tarafından işgal edilmişti.

TARİH - TYT-AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 173