Page 80 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BAKTERİLER ÂLEMİ, ARKELER ÂLEMİ

ARKELER ÂLEMİ

1970’lerde mikrobiyologların gen dizilimlerini ve küçük ribozo- Kapsül Hücre duvarı
mal RNA parçalarını kullanarak prokaryotları karşılaştırmaları
sonucunda arkeler metabolik, hücresel ve genetik özellikleri Pilus
dikkate alınarak bakterilerden ayrılmış ve ayrı bir âlem olarak Sitoplazma
incelenmeye başlanmıştır. Hücre zarı
Arkeler, bazı özellikleri bakımından ökaryotlara benzeyen tek Plazmit
hücreli ve prokaryot hücre yapısına sahip mikroskobik orga-
nizmalardır. DNA
Hastalık yapıcı ve endospor oluşturan formları yoktur. Ribozom
Kamçı
Arkelerde Bulunan Hücresel Yapılar ve Görevleri Arkenin hücresel yapısı

Sitoplazma: Sıvı karakterde olup yaklaşık %80’i sudan oluşur. İçerisinde nükleik asitler, enzimler, aminoasitler, karbohid-
ratlar, lipitler, inorganik maddeler bulunur.

Pilus: Pilus, aynı türden iki arke arasında sitoplazmik köprü oluşturarak arkeler arasında DNA aktarımını sağlar (konjugasyon).

DNA: DNA’sı üzerinde protein kılıfı bulunur. Ökaryot hücrelerde olduğu gibi DNA histon proteinlerine sarılıdır. Hücrenin
büyümesi, bölünmesi gibi hayati olayları kontrol eder.

Hücre zarı: İkili fosfolipid katmanından oluşmuştur. Seçici geçirgen özellik gösterir ve madde alışverişinde görev alır.

Kapsül: Arkelerin birbirine tutunmalarını ve yaşadıkları ortama yapışmasını sağlayan yapı aynı zamanda arkelerin
dayanıklılığını da artırır.

Kamçı: Hareket etmeyi sağlayan uzantıdır.

Hücre duvarı: Pseudopeptidoglikan yapıda olup arkeleri dış etkilerden korur.

Ribozom: Ökaryot hücrelerin ribozomuna benzer yapıda olduğu için antibiyotiklerden etkilenmezler.
Arkeler, bakteriler gibi halkasal DNA taşır ancak birçoğunun DNA'sı ökaryot hücre DNA’larında olduğu gibi histon denilen
özel proteinlere sarılmıştır.
Bazı arkelerde bakterilerde olduğu gibi plazmit DNA’lar bulunabilir. Bunlar, gen transferi (konjugasyon) yöntemiyle bir
arkeden diğerine aktarılabilir.
Günümüzde tanımlaması yapılan arkelerin hastalık yapıcı ve endospor oluşturan formu yoktur.
Arkeler yaşadıkları ortamın özelliklerine göre adlandırılır. Örneğin; aşırı tuzlu ortamlarda yaşayanlara halofiller, oksijensiz or-
tamda yaşayan ve metan gazı üretenlere metanojenler, termal su kaynakları gibi yerlerde yaşayanlara termofiller adı verilir.

Termofiller

80 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - TYT