Page 17 - ARTİSTİK JİMNASTİK 12

1.2. Artistik Jimnastiğin Türkiye’deki Gelişimi Uluslararası alandaki ilk tecrübesi olmasına rağmen ipe tırmanma yarışında Y orgo Alibrantis
altın madalya kazanmıştır. Alibrantis, kazandığı bu madalya ile aynı zamanda dünya rekoruna
Avrupa’da jimnastik alanında yaşanan gelişmeler 19. yüzyılın sonlarına doğru Türkiye’de etkisini
göstermeye başlamıştır. Askerî liselerin öğretim programlarında yer bulan jimnastik 1864’te Kara imza atmıştır. Sonrasında Balkan Savaşları ve Kurtuluş Savaşı’nın etkisi ile diğer branşlarda
Harp Okulu ve 1884’te Deniz Harp Okulunda zorunlu ders olmuştur. Jimnastik dersleri, 1904 yı- olduğu gibi jimnastikte de duraklama dönemi yaşanmıştır.
lına kadar yalnızca erkek rüştiyelerinde (ortaokul) kısa bir süre uygulanmış, aynı yıl Galatasaray Cumhuriyetin ilanından sonra okullardaki jimnastik derslerinde görev alarak yetenekli öğrencileri
Mektebi Sultanisi (Galatasaray Lisesi) müfredatına girmiştir. Jimnastik dersleri için Fransız beden keşfeden Selim Sırrı Bey, keşfettiği öğrencilerin İsveç’e gönderilmesini sağlamıştır. İsveç’te eği-
eğitimi öğretmeni Monsieur Curel (Mösyö Karel) Lisenin eğitim kadrosuna dâhil edilmiştir. tim gören bu gençler yurda dönmelerinin ardından Anadolu’nun farklı şehirlerinde görev alarak
jimnastiğin yayılmasında etkili olmuştur. İlerleyen yıllarda Şevket Kurgul, Fikret Korkmaz, Esat
Curel, jimnastik dersleri için okul bünyesinde bir spor salonu oluşturmuş, derslerin işlenişinde
Fransa’dan getirttiği aletleri kullanmıştır. Okulda aletli jimnastik derslerinin uygulanmasına bu Kazancı, Atıf Gençsoy, Mehmet Fetgeri ve Nihat Yılbar aletli jimnastik branşında başarılara
aletlerle başlanmıştır. Aletli jimnastik egzersizlerinin yanında kasların gelişimi ve kuvvetlenmesi imza atmış isimlerdir.
için halter çalışmaları da yapılmıştır. İlk zamanlar öğrenci katılımı sınırlı olsa da jimnastiğin öne-
mi anlaşıldıkça çalışmalara katılım artmıştır. Curel’den görevi devralan yabancı beden eğitimi
öğretmenleri Moiroux (Maro), Signor Martinetti (Sinyor Martinetti) ve Stangelli (Stancelli) Galata-
saray Lisesinde jimnastik alanında başarılı çalışmalara imza atmış isimlerdir. Stangelli, Beyoğlu
Hacaboğlu Pasajı’nda 1880’de açmış olduğu özel kurslarla jimnastiğin İstanbul’da yayılmasına katkı
sağlamıştır. Stangelli’nin ardından Galatasaray Lisesinde beden eğitimi öğretmeni olarak göreve
başlayan Faik Bey (Üstünidman) bu görevi 45 sene icra etmiştir.
Faik Bey, aletli jimnastikte başarılı çalışmalara imza atmış ve kendi adını taşıyan bir ekol oluştur-
muştur. Faik Bey’in kaleme alıp 1899’da yayımladığı Riyâziyâtı Bedeniye (Beden Terbiyesi) adlı
eser modern Türk sporunun ilk kitabıdır. Faik Bey, hocası Stangelli’nin yolundan giderek Beyoğ-
lu’nda jimnastik kursu açmıştır.
Görsel 1.10: Türkiye Jimnastik
Selim Sırrı Bey (Tarcan), Rıza Tevfik, Doktor Hikmet, Ali Rana, Şevki Kâmil, Mehmet Ali Bey, Er- Federasyonunun logosu (1)
dekli Miltiyadi ve Aleko Mulos Faik Bey’in öğrencileridir. Bu isimler jimnastik alanındaki çalışmaları
ile ünlüdür. Jimnastikle ilgili çalışmalar sadece İstanbul ile sınırlı kalmamış, Anadolu’da açılan Aletli jimnastik alanında çalışmalar yapmak üzere Almanya’ya giden Nihat Yılbar, burada bulun-
spor salonları ile bu sporun yaygın hâle getirilmesine gayret edilmiştir. 1910 yılında Trabzon’da duğu sürede zamanın ünlü hocalarından ders almış ve jimnastiğin dünyadaki gelişimi hakkında
Askerî Rüştiye Müdür Vekili Yüzbaşı Mehmet Sait Efendi, "Tertibi Bedeniye" adlı bir jimnastik araştırmalar yapmıştır. Nihat Yılbar’ın Türkiye’ye döndükten sonra kaleme aldığı “Öğretim ve Yar-
salonu açmıştır. dım Usulleri ile Aletli Jimnastik" adlı eseri modern Türk jimnastiği alanındaki ilk kitaptır.
II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Avrupa’ya gönderilen eğitimcilerin yurda dönmesi ile jimnastikte Merkezi Ankara’da bulunan Türkiye Jimnastik Federasyonu 1957’de Necmettin Erkan başkanlığın-
atılım sağlanmıştır. Selim Sırrı Bey, gerçekleştirdiği çalışmalarla yer jimnastiğini o yıllarda ön da kurulmuştur (Görsel 1.10). 1960 yılında Federasyonun Uluslararası Jimnastik Federasyonu üye-
planda olan aletli jimnastik ile rekabet eder hâle getirmiştir. Bu yıllarda yer jimnastiği ve aletli liğine kabul edilmesinin ardından Türk jimnastikçiler uluslararası yarışmalara katılmaya başlamıştır.
jimnastik çalışmaları eş zamanlı olarak sürdürülmüştür. Yer jimnastiği faaliyetleri bilhassa Selim Türk sporcular, 1962 Prag Dünya Şampiyonası ve 1967 Tunus Akdeniz Oyunları’na katılmıştır. Bu
Sırrı ile devam ettirilirken aletli jimnastik Faik Bey, Mehmet Fetgeri, İlhami Bey ve Şevket Bey’in yarışmaların ardından jimnastik çalışmaları ülke çapında hız kazanmıştır. 1970 yılında Ankara, Çan-
çalışmaları ile sonraki nesillere aktarılmıştır. kırı, Manisa ve Adana civarında bu branşla ilgili çalışmalar başlatılmış, çalışmaları yürütecek antrenör
eksikliği hissedilince bu eksikliği gidermek adına kurslar açılmıştır. Jimnastik antrenörü yetiştirmek
ETKİNLİK Jimnastikçilerimiz amacıyla ilk kurs 1972’de faaliyete geçmiştir. İstanbul Spor Akademisi, Manisa Spor Akademisi ve
Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor bölümlerinden mezun olan öğrencilerin Türkiye’nin çeşitli
yerlerinde görev alması ile jimnastiğin ülke genelinde yayılması sağlanmıştır. Türkiye, Balkan
şampiyonası olarak düzenlenen jimnastik yarışmalarında ilk kez 1973’te bireysel büyükler
Artistik jimnastikte uluslararası turnuvalarda Türkiye’yi temsil eden sporcuları ve bu sporcula-
rın elde ettiği başarıları bilişim teknolojilerini kullanarak araştırınız. Elde ettiğiniz bilgileri sunu kategorisinde ve 1975’te kadın sporcuların da katıldığı gençler kategorisinde mücadele etmiştir.
hâline getirip sınıfta paylaşınız. Türkiye’de düzenlenen uluslararası organizasyonların da etkisi ile artistik jimnastik branşı için
inşa edilen spor salonlarının sayısı artmıştır. Buna bağlı olarak jimnastik sporu ile ilgili altyapı
çalışmaları ivme kazanmış ve sporcu sayısında artış sağlanmıştır. Bu alanda yapılan
çalışmalar karşılığını bulmuş, yetişen sporcular uluslararası yarışmalarda başarılar elde
etmiştir.
(1) Federasyonun logosunda jimnastik kelimesinin eski yazımı (cimnastik) kullanılmaktadır.

14 15