Page 139 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

Romalıların MÖ II. yüzyılda Yunanistan’a hâkim olmalarıyla oyunların kurallarında bazı değişik- 6.1.3. Antik Olimpiyat Oyunlarında Oynanan Oyunlar
likler yapıldı. Sadece Yunan vatandaşlarına açık olan olimpiyatlara Roma İmparatorluğu’nun sınırları için-
deki herkesin katılabilmesi sağlandı. MÖ 776-728 yılları arasında yapılan ilk on üç olimpiyat, birer günde tamamlanmıştır. Bu olimpi-
Olimpiyat oyunları, demokrasinin beşiği olarak kabul edilen Yunanistan’da sadece Yunanlılar için yatlarda sadece koşu yarışından oluşan tek bir etkinlik yer almıştır. Yarış, “satade” adı verilen 32 m geniş-
yapılırdı. Yabancılar ve esirler oyunlara katılamaz; kadınlar, sahaya seyirci olarak dahi giremezdi. Yetkilile- liği ve yaklaşık 192 m uzunluğu olan düz bir pistte yapılmıştır.
rin gözünden kaçıp seyirci olarak sahaya giren kadınlar, yüksek bir tepenin üstünden atılarak öldürülür- MÖ 724-712 yılları arasında yapılan oyunlarda ilginin artması üzerine yeni etkinlikler düşünül-
dü. Oyunlara seyirci olarak katılabilen tek kadın, Demeter rahibesi olurdu. müştür. MÖ 724 yılında yapılan 14. olimpiyatta oyunlara “diaulos” adı verilen ve yaklaşık 370 m uzunlu-
Yarışmalara katılmak isteyenler, Yunan vatandaşı olsalar dahi hırsızlık ya da cinayetten sabıkaları ğunda olan iki turluk bir koşu yarışı ilave edilmiştir. Bir sonraki olimpiyatta ise buna 2800 m uzunluğunda
olmadığını hakemlere ispatlamak zorundaydı. Yarışmalara kabul edilen sporcuların adlarını ve katılacak- bir koşu yarışı daha eklenmiştir. Ayrıca daha önce düz bir alanda yapılan yarışmalar; oval şekilde tek bir
ları spor dallarını gösteren bir liste, herkesin görebileceği bir yere asılır ve oyunların sonuna kadar orada parkurdan oluşturulan ve “stadyum” adıyla anılan koşu alanlarında yapılmaya başlanmıştır.
kalırdı. Katılımcı atletler, olimpiyat kurallarına uyacaklarına dair yemin ederlerdi (Görsel 6.3). MÖ 720 yılında yapılan 16. olim-
piyatta ise oyunlara 4800 metrelik “doli-
chos” adı verilen uzun mesafe yarışı ilave
edilmiştir. Bu yarış; günümüzdeki modern
olimpiyatlarda yer alan maraton yarışına
benzer şekilde koşulmuş, koşucular baş-
langıç ve bitişlerini stadyumda yapmışlar-
dır. Koşunun stadyum dışındaki rotası; kut-
sal mekânların, Zeus Tapınağı’nın ve daha
önce cezalandırılmış sporcuların üzerle-
rinde isimleri olan heykellerinin yanından
geçecek şekilde belirlenmiştir.
MÖ 708 yılında yapılan 18. olimpi-
yatta özellikle Spartalıların tanıttığı güreş
müsabakalarının yanı sıra disk atma, uzun
atlama ve cirit atma müsabakaları yapıl-
maya başlanmıştır (Görsel 6.4, 6.5). Görsel 6.4: Uzun atlama
MÖ 688 yılında yapılan olimpiyat oyunlarına boks sporu dâhil edilmiştir. Boks eldivenleri, öküz
Görsel 6.3: Atletler derisinden imal edilen kayışlardan yapılmıştır (Görsel 6.6). Palestrada yapılan antrenmanlarda günümüz-
dekine benzer içleri kum, un veya darı ile doldurulmuş yumruk torbaları kullanılmıştır. Müsabakalarda
süre ve raunt sınırlaması yapılmamış; müsabaka, sporcularından biri şuurunu kaybederek yere düşünce-
ye ya da parmağını kaldırarak yenilgiyi kabul ettiğini işaret edinceye kadar sürdürülmüştür. Müsabaka-
6.1.2. Antik Olimpiyat Oyunlarının Yapılış Nedenleri lar için kilo kategorisi yapılmamış ve dövüşecek sporcular rastgele seçilmiştir. Müsabaka esnasında elle
vurulan her darbeye müsaade edilmiş ama güreşmek ve sarılmak yasaklanmıştır. Ring kullanılmamış ve
Yunanlar pek çok tanrıya ve onlarla ilgili efsanelere inanmışlardır. Bu inançlara göre Yunan tanrıları, hakemler, sporculara çubukla vurarak onları kurallara uymaya zorlamıştır. Müsabaka çok uzun sürerse
ölümsüzdü ve tüm insani özelliklere sahipti. Eski Yunan’ın en önemli on iki tanrısı, Yunanistan’ın en yüksek boksörlerin savunma pozisyonlarını değiştirmelerine izin verilmiştir.
dağı olan Olympos’ta yaşardı. Olimpiyatların başı ise tanrıların ve insanların babası olan Gök Tanrısı Zeus’tu.
Oyunların düzenlenme amacı, Yunan mitolojisinin yüce tanrısı Zeus’a olan bağlılık ve inancı ortaya koymaktı.
MÖ VIII. yüzyılda her biri ayrı ırka mensup ve ayrı yönetimlere sahip yirmi Yunan site devletinin
birbirleriyle savaşmalarını engellemek isteyen Elis Kralı İphitus (İfidıs), “tanrıların çok sevdiği dinsel kö-
kenli oyunların” yeniden düzenlenmesini istemiş ve ateşkes ilan etmişti. Anlaşma metni, bir disk üzerine
“Olimpia kutsal bir bölgedir. Buraya silahlı olarak girmeye teşebbüs eden, tanrıya karşı günahların en
büyüğünü işlemekle damgalanacaktır. Böyle fena bir davranışın öcünü, gücü yettiği hâlde almayan da
tanrısız sayılacaktır.” şeklinde yazılmıştı.
Yunan kent devletleri, bu ateşkes gereği olimpiyatlara üç ay kala silah bırakmış, Olimpia’daki
yarışmalara en iyi sporcularını seçerek göndermişti. Elis’ten yola çıkan haberciler; oyunların başlangıç
tarihini diğer kent devletlerine duyurmuş, oyunlar sona erdikten sonra da oyuncuların kendi kent dev-
letlerine güvenlik içinde dönmelerine kadar olimpik ateşkesin sürdürülemeyeceğini bildirmişti. Ancak
savaşların oyunlar süresince olimpiyat hareketinin barışı vurgulayan söylemine ters düşerek ateşkes es-
nasında da devam ettiği bilinmektedir. Bu olimpiyatlar, MÖ 776-MS 393 yılları arasında önceleri sekiz Görsel 6.5: Güreş Görsel 6.6: Boks
yılda bir sonraları dört yılda bir düzenli olarak yapılmıştır.

136 OLİMPİYATLAR OLİMPİYATLAR 137