Page 17 - HALTER

1.2. HALTERİN TÜRKİYE’DEKİ GELİŞİMİ

Türklerde ağırlık kaldırma amacıyla yapılan
egzersizler Orta Asya’ya kadar uzanır. Ağırlık
kaldırma, hem bir güç kazanma antrenma-
nı hem de savaşa hazırlık eğitimi olarak kabul
edildiğinden bu konunun üzerinde büyük bir cid-
diyet ve önemle durulmuştur. Savaş aleti olan
gürz, topuz, zincir ve kılıcın etkili kullanımı için Görsel 1.2.1
antrenmanlar yapılmıştır. Osmanlı ordusunda
gürz yarışmaları düzenlendiği bilinmektedir.

Osmanlı padişahlarından Sultan Ahmed ve IV. Murad gürz ve ağırlık
çalışmalarına büyük önem vermiştir. En fazla ağırlığı kaldıran pehlivanın
gürzü, gelecek kuşaklara örnek olması için kale kapılarına asılmıştır. Bu
geleneğin sonucu kale kapıları veya sur duvarlarına asılmış gürzlerden
bazıları günümüze kadar gelebilmiştir. İstanbul surlarındaki Silivrikapı’nın
iç duvarında, böyle bir gürz hâlâ asılı durmaktadır. Yine Topkapı Sarayı’n-
da bulunan ve ağırlık kaldırma çalışmasında kullanılan bir mermer taşın
ağırlığı 102 kilo 59 gramdır.

Türkiye’de çağdaş anlamda halter sporu, 1890 yılında, Mekteb-i Sulta-
ninin (Görsel 1.2.1) Fransız beden eğitimi öğretmeni M. Moitoux’un
(Muatoks) öğrencilerine aletli jimnastiğin bir parçası olarak düzenli halter
çalışması yaptırmasıyla başlar. Aynı okulda öğrenci olan Ali Faik
(Üstünidman) ilk Türk haltercidir. Ali Faik Bey’i Mazhar Kazancı, Selim
Sırrı Tarcan izler. İlk halter spor kulübü 1903 yılında kurulan Beşiktaş Os-
manlı Bereket Jimnastik Kulübüdür. 1925 yılında Fenerbahçe Kulübünün
çatısı altında halter şubesi kurulmuştur.

Uluslararası bir organizasyonda ilk defa temsil edilmemiz 1924 Paris
Olimpiyatları’nda gerçekleşmiştir. Paris’te
yapılan bu olimpiyat oyunlarına katılan iki
halterciden biri olan Gülleci Cemal (Erç-
man) (Görsel 1.2.2) tüy sıklette 14. olmuş-
tur. 1959 Akdeniz Oyunları’nda 75 kg’da
Metin Gürman’ın kazandığı gümüş madal-
ya halterde uluslararası alandaki ilk başarı-
mız olmuştur. Bunu izleyen yıllarda yetişen
Sadık Pekünlü 100’ün üzerinde Türkiye re-
koru kırmıştır.

Görsel 1.2.2

15