Page 130 - 3 ADIM AYT FELSEFE GRUBU

MANTIK 3. ADIM

7. 10.

Karşı olum karesine göre “Bütün askerler cesurdur.” önerme-
Verilen şemaya göre kavramların içlem ve kaplamlarıyla sinin çelişiği aşağıdakilerden hangisidir?
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Hiçbir asker cesur değildir.
A) İçlemi en çok olan kavram “Canlı”dır.
B) “Serçe” kaplamı en az olan kavramdır. B) Bazı cesurlar asker değildir.
C) “Kuş” kavramı “Kanatlı” kavramının kaplamındadır. C) Bütün cesurlar askerdir.
D) “Omurgalı” kavramının içlemi “Kanatlı” kavramından daha D) Bazı askerler cesurdur.
azdır.
E) Bazı askerler cesur değildir.
E) “Kanatlı” kavramının içlemi “Omurgalı” kavramından faz-
ladır.

Tümdengelimde öncüller Tümevarım ya da analoji
8. doğru ise sonucun da zorunlu biçimindeki bir akıl yürütmede

olarak doğru olması gerekir. ise sonuç önermesinde verilen
Bu bakımdan zorunluluk bilgi öncüllerde bulunmaz. 11. Bir kıyasın geçerli olması için kıyasta bulunması gereken bazı
(gereklilik) öncüllerin doğru Bir başka deyişle sonuç
olduğu durumda sonucun yanlış önermesinde,öncül- kurallar vardır. Bu kuralları karşılayan kıyaslar geçerli kabul
olmasının mantıksal olarak lerde verilenden daha fazla bilgi edilir. Örneğin verilen kıyas geçersiz bir kıyastır:
imkânsızlığını vurgulamak için bulunabilir. Böylece, tümevarım
kullanılır. biçimindeki akıl yürütmede
öncüllerin doğru ama sonucun Hiçbir defter kitap değildir. (1. Öncül)
yanlış olması mantıksal olarak
olasıdır. Kalem, kitap değildir. (2. Öncül)
O hâlde kalem defter değildir. (Sonuç)
Buna göre aşağıdaki akıl yürütme türlerinden hangileri
mantıksal zorunluluk değeri taşır? Bu geçersiz kıyasta aşağıdaki kıyas kurallarından hangisine
uyulmamıştır?
I. II. III. IV. V.
Antarktika’da Bütün balıklar Tüm bilim Fatih spor Fotosentez A) Orta terim sonuçta yer almaz.
eriyen solungaçlarıyla insanları yapar ve sırasında
buzlar, solunum yaratıcı dü- çeviktir. bitkiler B) İki tikel öncülden sonuç çıkmaz.
bölgede yer yapar. şünür. floresan ışığı
çekiminin Meryem de yayar. C) İki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz.
azalmasına Lüfer bir Aziz Sancar spor yapar
neden oldu. balıktır. da bir bilim ve çeviktir. Maydanoz
insanıdır. da fotosen- D) Öncüllerden biri tikelse sonuç tikel olur.
Rusya’da da O hâlde O hâlde tez yapar.
buzlar eridi. lüfer de O hâlde bütün spor E) Öncüllerden biri olumsuzsa sonuç olumsuz olur.
solungaçlarıyla Aziz Sancar yapanlar O hâlde
O hâlde solunum da yaratıcı çeviktir. maydanoz
Rusya’da da yapar. düşünür. da floresan
yer çekimi ışığı yayar.
azaldı.

A) II ve III B) II ve IV C) II ve V D) I, III ve IV E) II, III ve V

12. “Hiçbir öğrenci tembel değildir.” önermesinin eş değeri olan
9. “Bütün doktorlar sağlıklıdır.” önermesinin düz döndürmesi
aşağıdakilerden hangisidir? önerme aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hiçbir sağlıklı doktor değildir. A) Bazı tembeller öğrenci değildir.
B) Bazı doktorlar sağlıklıdır. B) Bütün çalışkanlar öğrencidir.
C) Bazı sağlıklılar doktordur. C) Hiçbir tembel öğrenci değildir.
D) Hiçbir doktor sağlıklı değildir.
D) Bazı öğrenciler tembel değildir.
E) Her sağlıklı doktordur.
E) Bazı öğrenciler tembeldir.

128