Page 33 - 3 Adım AYT Tarih
P. 33
TARİH AYT 2.
ADIM
İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası
1. Uygur metinlerinde güç, kuvvet anlamına gelen Türk kelimesi 4.
Örf ve âdetler
Çin kaynaklarında miğfer anlamında kullanılmıştır.
Bu farklılığın ortaya çıkması Türklerin, Hükümdar emirleri TÖRE
I. toplumlar üzerindeki etkileri
II. çok yönlü bir millet olmaları Kurultay kararları
III. geniş alanlara yayılmaları İlk Türk devletlerinde hukuk sisteminin temel kaynakları
verilen özelliklerinden hangileri ile ilgilidir? ile ilgili hazırlanan bu tablo dikkate alındığında aşağıda-
kilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) İktidar sahipleri hukuki esasların belirlenmesinde etkili ol-
D) I ve II E) I, II ve III
muştur.
B) Kurultay kararları örf adetlerin belirlenmesinde etkilidir.
2. Orta Asya Türk devletlerinde coğrafi şartlar ve ülkenin içinde C) Kanunların oluşturulmasında ekonomik ihtiyaçlar belirle-
bulunduğu durum nedeniyle kurultayın her zaman toplanması yici olmuştur.
ve boy beylerinin hızla bir araya getirilmesi mümkün değildi. Bu
yüzden politik ve askerî kararların alındığı kurultay adı verilen bu D) Yazılı hukuk kurallarının meydana getirilmesinde töre et-
meclisin kararlarının uygulanmasını sağlamak ve takip etmek için kili olmuştur.
buyruklardan (bakan) oluşan bir ayukıya (hükûmet) ihtiyaç duyul-
E) Hükümdar emirleri töreyi belirleyen ana kaynaktır.
muştur. Çin kaynaklarında Hun, Kök Türk ve Uygur Devletlerinde
görülen bu hükûmet sisteminden sıkça bahsedilmiştir.
İlk Türk devletlerine ait bu bilgiler,
I. kurultayın din işlerinden sorumlu olması KARA-KUZEY
5.
II. yargı yetkisinin kağan tarafından kullanılması Yağız yer ve kara
toprak için
III. yürütme yetkisinin ayukıya ait olması kullanılmıştır.
durumlarından hangilerine kanıt olarak gösterilebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III AK (BEYAZ)-BATI YEŞİL (GÖK)-DOĞU
Ululuk, adalet Dirilik, tazelik ve
D) I ve III E) II ve III ve gücü temsil gençliği temsil ederdi.
etmek anlamına Eski Türk toplumunda
gök (mavi) ve yeşil ortak
gelirdi.
3. Orta Asya Türk Göçlerinin Sebepleri kullanılmıştır.
• Kuraklık, nüfus artışı ve otlak darlığı
• Sınırlı bir tarım dışında sadece hayvan yetiştirilebilmesi KIZIL (AL)-GÜNEY
• Türklerde bir boyun, başka bir Türk boyunu yerinden çıka- Tanrı, koruyucu ruh,
rarak göçe mecbur etmesi ocak (ev) dirlik ve
bağımzsızlık
• Dış baskılara (Çin ve Moğol) maruz kalmaları anlamına gelirdi.
• Başka milletlerin egemenliğini kabul edip istiklalden mah-
rum kalmaktansa memleketi terk etmeyi tercih etmeleri
İlk Türk devletlerinde yönler ve renkler arasındaki bağ-
• Türklerdeki fetih arzusu ve Türk cihan hâkimiyeti ideali
lantının verildiği bu görsele göre,
Verilen bilgiler dikkate alındığında Türk göçlerinin ger-
çekleşmesinde, I. İlahi güçlerin daha çok güneyde olduğuna inanılmıştır.
I. siyasi II. Sarı renk iyilik ve kötülük arasındaki mücadeleyi temsil et-
II. ekonomik mektedir.
III. dinî III. Ak renk saflık ve güzelliği temsil etmektedir.
alanların hangilerindeki ihtiyaçların etkili olduğu söylenebilir? yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) II ve III
31
