Page 55 - index

TARİH 1. ADIM

7. Osmanlı Devleti’nde Kazaların başında ilmiye sınıfına men- 10. Osmanlı sultanları, merkezî otoriteyi güçlendirmek için idari
sup kadılar bulunurdu. Kadıların idari, ilmî ve adli konularda işlerde sarayda eğitim görmüş kişilere görev vermiş ve ulema-
oldukça geniş yetkileri vardı. yı da kendi hizmetine alarak devlet teşkilatlanmasını sağlam
temellere oturtmuştur. Hem şeriatı hem de doğrudan doğruya
Aşağıdakilerden hangisi kadıların idari görevleri arasın-
sultan tarafından çıkarılan kanunları ve nizamları uygulayan
da yer almaz?
kadıya, bir yöneticinin emir verme yetkisi yoktur. Diğer taraf-
A) Evlenme, boşanma, ticaret davaları gibi konularda karar tan, şeriatla ilgili konular üzerinde fetva veren şeyhülislamın,
vermesi devlet işlerine müdahale etme hakkı olmayıp sadece devlet
işlerinin dine uygunluğu konusunda görüşü alınmıştır.
B) Bulunduğu yerde ordunun ihtiyaçlarının görülmesinden
sorumlu olması Buna göre ulemaya tanınan yetkilerle ilgili aşağıdakiler-
C) Üretimin kontrolünü gerçekleştirmesi den hangisi söylenemez?
D) Divanda alınan emirleri halka bildirmesi A) Kadılar kanunları uygulama konusunda bağımsız hareket
E) Bölgesindeki asayişi sağlaması etmiştir.
B) Kadıların görev alanı yargı işleriyle sınırlandırılmıştır.
C) Ulema, devlet idaresini destekleyici bir konumda yer al-
8. Geleneksel anlamda konar-göçer bir yaşam tarzına sahip mıştır.
olmasına rağmen Osmanlılar, kuruluştan itibaren yerleşik
D) Şeyhülislamın yetkileri dinî konularla sınırlandırılmıştır.
hayatı daha fazla benimseyen bir siyasi teşekkül olarak or-
taya çıkmıştır. Kurulduğu bölgedeki kadim şehir, kasaba ve E) Şeyhûlislam alınan kararların dine uygunluğuna dair fet-
köyler ile buralarda yaşayanları yadırgamadan kabullenen va vermiştir.
Osmanlılar; cami, medrese, mescit, han ve hamam gibi yapı-
larla buraları imar etmiştir.

Bu duruma göre Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden
hangisine ulaşılabilir? 11. Aşağıdakilerden hangisi İlmiye sınıfının görevleri arasında
yer almaz?
A) Savaşçı bir yapıya sahip oldukları
A) Medreselerde eğitim vermek
B) Ekonomik hayatın hayvancılığa bağlı kaldığı
B) Mahkemelerde adaleti yerine getirmek
C) Kuruluştan itibaren imar faaliyetlerine önem verdikleri
C) Suçluları yakalamak
D) Eski yönetim geleneğinin unutulduğu
D) Vakıfları denetlemek
E) Çadır hayatının devam ettiği
E) Fetva vermek

9. XIII. yüzyılda tasavvuf ilmi ile yoğrulan sûfiler; terk edilen, yı-
kılan yerleri yeniden imar ettikleri gibi dinî ve ilmî çalışmalarda
bulundular. Bu yüzden sultanlar ve devlet adamları da vakıflar
kurarak onları desteklediler. Böylece kaynağı İslam olan ada- 12. Timur’un torunu ve Timur Devleti’nin dördüncü hükümdarı
let anlayışı ve devletin desteği ile sûfiler Anadolu’nun yeniden olan Uluğ Bey aynı zamanda matematik ve astronomi alanın-
imarında büyük rol oynadılar. Hem mutasavvıf, gerektiğinde da yapmış olduğu çalışmalarla Türk İslam dünyasında nam
savaşçı olan dervişler; yol kenarlarına, boş topraklara tekke kazandı. Uluğ Bey, hükümdarlığı döneminde, Semerkant’ta
ve zaviyeler inşa ederek; yerli halkın da İslamlaşmasına vesi- medrese ve rasathane inşa ettirdi. 1421 tarihinde tamamla-
le oldular. Sûfiler, aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin kuruluş nan Semerkant Medresesi, uzun yıllar çeşitli ilimlerin öğre-
ve gelişme aşamasına büyük katkı sağladılar. tildiği bilim merkezi oldu. Dönemin birçok ünlü bilim insanı
burada dersler verdi.
Buna göre sûfilerle ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez? Buna göre Uluğ Bey ile ilgili aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
A) Devletle iş birliği içerisinde olmuşlardır.
A) İlmî çalışmalarda bulunmuş bir hükümdardır.
B) Anadolu’nun bayındır hâle getirilmesine katkı sağlamışlardır.
B) Döneminde fetih faaliyetlerine önem verilmemiştir.
C) Askerî faaliyetlerin içinde yer almışlardır.
C) Astronomi çalışmalarına katkısı olmuştur.
D) Halkı manevi açıdan motive etmişlerdir.
D) Semerkant’ta ilim faaliyetlerinin canlanmasını sağlamıştır.
E) Kendilerine sağlanan özel mülk gelirleriyle faaliyetlerini
sürdürmüşlerdir. E) Çalışmaları Türk-İslam dünyasında yankı uyandırmıştır.

54