Page 58 - COĞRAFYA 10. SINIF BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 10 30

1. ÜNİTE > Doğal Sistemler Kazanım 10.1.17: Türkiye’deki doğal bitki topluluklarının dağılışını yetişme şartları açısından analiz eder.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Coğrafi Sorgulama, Kanıt Kullanma
Etkinlik İsmi SADECE BİZDE VAR 15 dk.
Amacı Sahip olduğumuz nadide bitki türlerinin dağılışına etki eden unsurları ve sürdürülebilir kullanımı ile ilgili Bireysel
çıkarımlarda bulunabilme.

Yönerge Aşağıda Türkiye’deki endemik bitki türlerinden sığla ağacının anlatıldığı bir metin verilmiştir. Bu
metni okuyarak verilen soruları cevaplandırınız.

Belirli bir bölgede görülen ve yeryüzünün diğer alanlarında görülmeyen bitki türlerine endemik bitki-
ler denir. Türkiye, Orta Doğu ve Avrupa ülkeleri içinde hem tür sayısı hem de endemik tür bakımın-
dan en zengin ülkelerden biridir. Bunda ülkemizin 0-5000 metreler arasında değişen yükseltilere sa-
hip olması, üç farklı bitki coğrafyası bölgesinin birleştiği yerde bulunması; yüzey şekilleri, jeolojik ve
jeomorfolojik ceşitlilik ile deniz, göl, akarsu gibi farklı su kaynaklarına sahip olması etkili olmuştur.
Ülkemizde endemik türlerin yaygın olduğu yerler, genellikle insanların yerleşim alanı olarak tercih
etmediği dağlık arazilerdir.
Endemik bitki türlerinden biri de endemiklerin en yoğun yetiştiği Akdeniz iklim bölgesinin bir ele-
manı olan Anadolu sığla ağacıdır. Gerek gövdesinin mobilya sanayiinde kullanılması gerekse yine
gövdesinden elde edilen balsam yağından faydalanılması bakımından bu ağaç önemli bir türdür. Sığla
yağından kimya sanayiinde parfümlerde koku tutucu olarak, ilaç sanayiinde ise iyi bir antiseptik ve
bakteri öldürücü olarak ve astım, bronşit gibi hastalıkların tedavisinde yararlanılmaktadır. Son yıllar-
da sentetik ürünler, sığla ağacından elde edilen ürünlerin yerini almış ve sığla ağacından elde edilen
yağların kullanım alanları daralmış olsa da ülkemiz için ayrı bir değer taşıyan Anadolu sığla ağacının
geçmişteki gelen önemli artırılarak geleceğe aktarılmalı, aynı zamanda türün devamlılığı için de ge-
reken önlemler alınmalıdır. Böylece sürdürülebilir kullanımı sağlanan sığla ağacı ile bir yandan bu-
günkü kuşakların gereksinimleri karşılanırken diğer yandan da gelecek kuşakların kullanım hakları
güvence altına alınmış olur. Bu ağacın yöre halkı ve ilgi grupları açısından yeniden bir değer hâline
getirilebilmesini sağlamak üzere yöre halkının eğitim ve kültürel faaliyetlerine “sığla ağacını koruya-
rak faydalanma” algısı yerleştirilmelidir.

Görsel 1: Sığla ağacı Görsel 2: Sığla balzam ve yağı

1. Yukarıdaki endemik bitki tanımından yola çıkarak bu tür bitkilerin bir ülkenin doğal zenginliğine
kattığı değeri nasıl açıklarsınız?

57