Page 87 - Fizik - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 10 51

3. ÜNİTE > Dalgalar Kazanım: 10.3.5.1. Deprem dalgasını tanımlar.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi DEPREMİ TANIYALIM 30 dk.
Amacı Depremin dalga yapısı ile etkilerini ilişkilendirebilme. Bireysel
Yönerge Deprem ve deprem dalgaları konusu hakkında araştırma yaparak aşağıdaki deney düzeneğini ince-
leyiniz ve soruları cevaplayınız.
Fizik öğretmeni öğrencilerine depremin dalga yapısını açıklamak için bir deney düzeneği hazırla-
mıştır. Öğretmen önce üzerinde sabitlenmiş K cismi ve sabitlenmeden bırakılmış L cismi bulunan x
tahtası ile üzerinde üst üste bırakılmış M ve N cisimleri bulunan y tahtasını su dolu dalga leğenine
Şekil I’deki gibi bırakmıştır.

Doğrusal K L M Doğrusal
dalga dalga
kaynağı kaynağı
N
x d y

Durgun su

Şekil I
Sonra dalga leğeninin her iki tarafındaki doğrusal dalga kaynaklarını çalıştırarak x tahtasına F , y
1
tahtasına F kuvvetini aynı anda uygulamıştır. Bu işlem sonucunda x ve y tahtasının birbiriyle çarpış-
2
tığını; K, L, M ve N cisimlerinden Şekil II’ deki gibi devrildiğini, K cisminin ise devrilmeden kaldığını
gözlemlemiştir.

Doğrusal K Doğrusal
dalga dalga
kaynağı L M N kaynağı
F F
1 x y 2

Dalgalı su

Şekil II
1 Sizce yapılan bu deney depremin hangi özelliklerini açıklayabilir?

2 Tahtaların üzerindeki cisimler depremde neleri simgeleyebilir?

3 Şekil II’de cisimlerin durumu deprem sonucu oluşsaydı K, L, M ve N cisimlerine etki eden deprem
büyüklükleri hakkında ne söylenebilirdi?

4 K, L, M ve N cisimleri deprem sonucu Şekil II'deki konumlarına gelseydi cisimler için deprem şiddet-
leri hakkında ne söylenebilirdi? Açıklayınız.

85
Hazırlayan: Biran KAYA