Page 85 - Fizik - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 10 50

3. ÜNİTE > Dalgalar Kazanım: 10.3.5.1. Deprem dalgasını tanımlar.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi DEPREM HAKKINDA NE BİLİYORUM? 30 dk.
Amacı Deprem riskini ifade edebilme. Bireysel
Yönerge Deprem ve deprem ile ilgili kurum ve kuruluşlar hakkında araştırma yaparak aşağıda verilen “Mag-
nitüd-Şiddet Karşılaştırması” tablosunu inceleyiniz. Araştırma sonuçlarınıza ve tabloda verilen bil-
gilere göre soruları cevaplayınız.
Tablo: Magnitüd-Şiddet Karşılaştırması
Magnitüd Şiddet Olabilecek Etkiler
1.0 – 3.0 I Hemen hemen hiç hissedilmez.
Özellikle yüksek binaların üst katlardaki bazı insanlar tarafından hisse-
II
dilebilir.
3.0 – 3.9 Binalarda bulunanlar, özellikle üst katlarda yaşayanlar açıkça hissederler.
III Birçok insan sarsıntının deprem olduğunu fark edemez. Duran araçlar
hafifçe sallanır. Sarsıntı, büyükçe bir kamyonun geçişi sırasındaki sarsın-
tıyı andırır. Başlama ve bitişi insanlar tarafından hissedilebilir.
Gündüz vakti binalarda bulunan hemen herkes tarafından hissedilir,
dışarda bulunanların çok azı sarsıntıyı hisseder. Bazı insanları uykudan
IV uyandırır. Tabaklar, pencereler ve kapılar sarsıntının etkisi ile titreşime
geçer, duvarlardan çatlama sesleri gelir. Büyük bir aracın binaya çarpma-
4.0 – 4.9 sına benzer bir etki uyandırır. Duran araçlar görünür bir şekilde sallanır.
Hemen hemen herkes tarafından hissedilir ve çoğu insanı uykudan
V uyandırır. Bazı pencereler ve tabaklar kırılır. Dengesiz nesneler devrilir.
Sarkaçlı saatler durabilir.
Herkes tarafından hissedilir. Bazı ağır mobilyalar bile hareket eder, sıva-
VI
larda dökülmeler gözlenir. Genel olarak hafif hasarlarla sonuçlanır.
5.0 – 5.9 Mimari tasarımı ve inşaat kalitesi yüksek olan yapılarda göz ardı edebile-
VII cek bir hasara yol açarken iyi inşa edilmiş binalarda hafif ya da orta ölçü-
de hasar gözlenir, kalitesiz malzeme kullanılmış ya da hatalı tasarlanmış
binalarda önemli ölçüde hasara neden olur. Bazı bacalar yıkılır.
Özel olarak tasarlanmış binalarda hafif hasara, normal yapılarda orta
hasara, zayıf binalarda ise oldukça büyük hasara yol açar. Bacalar ve üst
VIII
üste yerleştirilmiş malzemeler devrilir, duvar ve kolonlar yıkılır. Ağır
6.0 – 6.9 mobilyalar devrilir.
Özel olarak tasarlanmış binalarda orta ölçekte hasar oluşurken iyi ta-
IX sarlanmış kafes yapılar, ekseninde kayar. Normal binalarda büyük hasar
oluşur ve yer yer yıkılmalar gözlenir. Binalar temellerinden kayar.
İyi inşa edilmiş ahşap yapılardan bazıları yıkılırken taş ve kafes yapıların
X
büyük bir çoğunluğu temelleriyle birlikte yıkılır. Demiryolları eğilir.
7.0 veya daha XI Bazı yapılar (özellikle taş) dışında tüm binalar ve köprüler yıkılır. Demir-
büyük yolları büyük oranda eğilir ve bükülür.
Bütün binalar yerle bir olur. Ufuk çizgisi oynak bir yüzeye dönüşür. Nes-
XII
neler havada uçar.

83