Page 46 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

20 TARİH 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Metin 1
Osmanlılar tarafından iskâna tabi tutulan Türkmenler, Anadolu’dan Rumeli’ye dillerini ve kültürlerini
de getirdiler. Bunların çoğu yeni isimler altında, yeni köyler ve yerleşim birimleri kurdular. Bu yönüyle
Osmanlı fetihlerinin geçici macera hareketi değil, kesin bir yerleşme ve yurt tutma gayesini hedeflediği
aşikârdır. Buralara iskân edilen Türkmenler, zamanla buralarda han, hamam, köprü, medrese, zaviye,
imaret, tekke, cami ve mescit gibi Türk-İslam eserleri inşa etmişler ve böylece Balkanları bir Türk yur-
du hâline getirmişlerdir.
İnbaşı, M. (2002). Balkanlarda Osmanlı Hakimiyeti ve İskân Siyaseti. Türkler Ansiklopedisi, 9, 154-164.
https://www.academia.edu/33166860/Turkler_Ansiklopedisi_Cilt_9_pdf (Düzenlenmiştir.)
Metin 2
Rumeli’de İlk Kez Kurulan Osmanlı Şehirleri:
1. Cisr-i Ergene: Sultan II. Murad, Edirne’yi Çanakkale Boğazı’na bağlayan tarihî yol üzerinde günü-
müzde Uzunköprü adıyla bilinen Cisr-i Ergene şehrini kurmuştur. Ergene Nehri’nin zaman zaman
taşarak zarar vermesiyle çevrede gizlenen haydutların, yolu kullananlara verdiği can ve mal kaybını
önlemek amacıyla kurulmuştur. Bu şehre yerleşen insanları vergiden muaf tutarak halkın buraya
yerleşmesine imkân ve kolaylık sağlamıştır.
2. Saruhan Beyli-Tatar Pazarı: Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve genişleme devrinde Saruhan Bölgesi’n-
den bu yöreye hatırı sayılır bir Türk unsurunun iskân edilmiş olması, nahiyenin adını bu sebepten
almış olduğunu akla getirmektedir.
3. Eski Zağra: Osmanlı idaresine girdikten sonra Rumeli eyaletinin kazaları içinde yer alan ve uzun
süre Edirne’ye bağlı kalan Eski Zağra Osmanlıların ilk devirlerinde bir uç kale şehri durumundaydı.
Yenipazar, Saraybosna, Travnik, Köprülü, Pirot ve Yenişehir de yeni kurulmuşlardır. Teselya‘daki Yeni-
şehir‘in nüfusu tamamen Türklerden oluşmaktaydı.
Selçuk, H. (2002). Rumeli’ye Yapılan İskânlar Neticesinde Kurulan Yeni Yerleşim Yerleri (1432-1481). Türkler
Ansiklopedisi, 9, 177-186. https://www.academia.edu/33166860/Turkler_Ansiklopedisi_Cilt_9_pdf
(Düzenlenmiştir.)
1. Osmanlı’nın Rumeli’de han, hamam, köprü, medrese, zaviye, imaret, tekke, cami ve mescit gibi
Türk-İslam eserleri inşa etmesini gerekçelendirerek açıklayınız?

2. Osmanlı, fethettiği yörelere Türkmen nüfusu iskân ettirebilmek için ne tür kolaylıklar sağlamış olabilir?

3. Osmanlı’nın Cisr-i Erzene (Uzunköprü), Saruhan Beyli-Tatar Pazarı (Günümüzde Pazarcık), Eski
Zağra şehirlerini kurma sebeplerinden yola çıkarak Rumeli’deki iskân siyasetinin amaçları hakkında
nasıl bir sonuç çıkarılabilir?

4. Yahya Kemal Beyatlı’nın şiirinde Üsküp şehrini Bursa’nın devamı olarak görmesini ve bu şehri bir
lale bahçesine benzetmesini yorumlayınız.

46
Hazırlayan: Selma MUSLU