Page 683 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 334

9.ÜNİTE> Gezi Yazısı Kazanım A.4.1: Metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını tespit eder.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi

Etkinlik İsmi Kelimeler, Kelime Grupları ve Bağlam 25 dk.
Amacı Kelimelerin ve kelime gruplarının anlamlarını metnin bağlamına göre belirleyebilmek ve bunları günlük Bireysel
dilde kullanabilmek.
Gerekli Materyaller: TDK Türkçe Sözlük

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Soruları metinden hareketle cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Üç Şerefeli Cami

(…)
Bütün kubbelerdeki ibretli nakışları Acem Mani yapmıştır. Kendini göstermek için Acem’den yetmiş
deve yükü renkli boya getirip yedi sene bu caminin duvar, kapı ve kubbelerini süsleyip masraf gös-
termiştir. Koca Murad giden masraflara bakmayıp her ustaya haddinden fazla ihsan verdiğinden, bu
caminin bir miskal taşı bir altına mal olmuştur derler. Hatta Timurtaş Paşazade Elvend Bey bina emini
imiş. Onun yazdığına göre, bu caminin masrafı halis altın olarak yedi bin kese İzmir malı sarf olun-
muştur. Öteki halis gümüşün rayice göre masrafını Allah bilir, demişler. Çünkü yaptıranın ihsan kapısı
açık olduğu için, yedi iklimde ne kadar yetenekli üstatlar varsa kerem sahibi Murad Han’ın cömertliği-
ni görmeye gelip her biri bu camide birer ibret verici eser bırakmıştır. Onun için bu camiye ne zaman
girsen, her girişte değişik güzellikler görürsün. Hasılı, vasfında lisanlar kısır, kalemler kırıktır.

(…)
Evliya Çelebi, Seyahatnâme

1. Yukarıdaki metinden alınan tablodaki kelimelerin zihninizde çağrıştırdığı anlamları karşılarına ya-
zınız. Bulduğumuz çağrışımsal anlamları, sözlük anlamlarıyla karşılaştırınız.

Kelime Çağrıştırdığı Anlamlar
mal olmak
ihsan
hasılı
vasıf
rayiç

2. Metinde geçen “ihsan kapısı açık” sözü, günümüzde “iyiliksever “ sözüyle karşılanmaktadır. Dildeki
bu tarz değişimlerin meydana gelmesiyle ilgili neler söyleyebilirsiniz? Görüşlerinizi gerekçeleri ile
belirtiniz.

681