Page 31 - Coğrafya 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 11 14

2. ÜNİTE > Beşerî Sistemler Kazanım 11.2.4: Şehirleri fonksiyonel özellikleri açısından karşılaştırır.
b) Tarihsel süreçteki başlıca Türk-İslam şehirlerinin (Semerkant, Buhara, Konya vb.) öne çıkan özelliklerine yer verilir.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Alan Becerileri: Değişim ve Sürekliliği Algılama, Zamanı Algılama
Etkinlik İsmi TARİHSEL SÜREÇTE ŞEHİRLERİN FONKSİYONEL DEĞİŞİMLERİ 20 dk.

Amacı Tarihsel süreçte başlıca Türk-İslam şehirlerinin öne çıkan özelliklerini ayırt edebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metin ve haritadan hareketle soruları cevaplayınız.

Coğrafya öğretmeni; derse 15. yy.da Türk-İslam şehirlerine seyahat eden, şehirlerin öne çıkan özellikle-
rini kaleme alan bir seyyahın yazdığı seyahat notlarından oluşan bir metin hazırlayıp getirmiştir. Çin’den
başlayıp Anadolu’ya kadar uzanan, üzerinde bazı Türk-İslam şehirlerinin işaretlenmiş olduğu İpek Yo-
lu’nu gösteren haritayı tahtaya yansıtmıştır. Öğrencilerinden şehir ismi belirtilmeden sadece özellikleri-
nin verildiği metinden yola çıkarak ilgili şehirleri bulmalarını istemiştir.

K

Taşkent
Seyhun N
İstanbul Ceyhun N Semerkant
Tebriz Buhara Kaşgar
Konya

0 2000 İpek Yolu Güzergâhı
km Şehirler
Harita: Bazı Türk-İslam şehirleri

A Şehri Seyhun ile Ceyhun nehirleri arasında kalan Maveraünnehir bölgesinde yer alır. ‘’Kubbet-ül
İslam’’ unvanına sahip şehirlerden biridir. Önemli ticaret ve kültür merkezidir. Ark Han
Sarayı ve Minare-i Kelan (Büyük Minare) önemli mimari eserlerdir. Özellikle tıp alanında önemli
eserleriyle tanınan İbn-i Sina burada yetişmiş bilim insanlarındandır.

B Şehri Doğu ve batının buluşma noktasında yer alır. Pazarları ve kervansaraylarıyla ünlüdür. Ka-
palı Çarşı (Bazaar) ve Şairler Anıtı önemli mimari eserlerindendir. Ünlü mutasavvıf Şems-i
Tebrîzî burada dünyaya gelmiştir.

C Şehri Türk aleminin en önemli kültür merkezidir. İki kez başkentlik unvanı kazanmıştır. İslam

dünyasının ilim ve sanat adamlarını bünyesinde toplamıştır. Daha çok eğitim ve idari yönü
gelişmiştir. Şehirde bulunan Karatay Medresesi dönemin önemli eğitim kurumlarının başında gelmek-
tedir. Şehir ünlü mutasavvıf Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî sayesinde tasavvuf merkezi hâline gelmiştir.

D Şehri Dünyanın en ince, pürüzsüz ve dayanıklı kağıtları burada üretilmiştir. İslam dünyasının
ilk kâğıt değirmeni bu kentte kurulmuştur. Timur Devleti’ne başkentlik yapmıştır. Uluğ
Bey Medresesi ve Registan Meydanı önemli mimari yapılarıdır. Uluğ Bey ve Ali Kuşçu şehrin önemli
bilim insanlarındandır.

29