Page 187 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11 104

2. ÜNİTE > Elektrik ve Manyetizma Kazanım 11.2.4.3. Üzerinden akım geçen iletken düz bir tele manyetik alanda etki eden kuvvetin
yönünün ve şiddetinin bağlı olduğu değişkenleri analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi 3D MANYETİK KUVVET 20 dk.
Amacı Manyetik kuvvetin yönünün ve şiddetinin bağlı olduğu değişkenleri belirleyebilme. Bireysel

Yönerge Verilen metin ve şekilden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Aşağıdaki şekilde x ekseni doğrultusunda manyetik alan üreten dev bir U mıknatısın kutupları arası-
na yerleştirilmiş, x eksenine paralel bir eksen etrafında serbestçe dönebilen daire şeklindeki platform
ve bu platform üzerine sabitlenmiş doğru akım üreteçleri (dinamo) arasındaki iletken tel görülmek-
tedir.

Dinamolar arasındaki iletken telden akım geçmesi durumunda sağ el kuralına göre baş parmak akı-
mın yönünü, diğer dört parmak manyetik alanın yönünü gösterir. Avuç içinin baktığı yön ise manye-
tik kuvvetin yönünü verir. Platformun yarısı manyetik alan bölgesi içindedir.
Oluşan manyetik kuvvetin yönüne göre platformdaki hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüştü-
rülerek bataryada depolanmaktadır. Bataryada depolanan elektrik enerjisi ile aydınlatma sağlayan
lambanın ışık şiddeti doğru orantılıdır.

+x
+y

+z

1. Dinamolar arasındaki iletken telden -z yönünde akım geçtiğine göre, A noktasında tele etki eden
manyetik kuvveti şekil üzerinde çizerek gösteriniz.
2. Şekildeki sistemde telden geçen akım şiddeti dışındaki değişkenlerin sabit tutulduğu bir deneyde,
akım şiddetinin iki katına çıkarılması sonucunda lambadaki ışık şiddetinin de iki katına çıktığı
ölçülmüştür.Telden geçen akım şiddeti ile tele etki eden manyetik kuvvet arasında nasıl bir ilişki
vardır? Gerekçesiyle açıklayınız.

185