Page 215 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11 118

2. ÜNİTE > Elektrik ve Manyetizma Kazanım 11.2.4.9. Özindüksiyon akımının oluşum sebebini açıklar.
Genel Beceriler: Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi TEK ÜRETEÇ İKİ AKIM 15 dk.
Amacı Özindüksiyon akımını ve akımı oluşturan sebepleri açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Verilen metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Evrendeki tüm sistemler kararlı hâlde bulunmak ister. Herhangi B ε
bir şekilde kararlılıkları bozulursa sistem buna karşı bir tepki oluş- S L I
turur. Şekil 1’deki gibi üreteç kullanılan bobinli devrelerde de dev-
re akımı değiştirildiğinde bobin üzerinde manyetik alan şiddetini
sabit tutacak şekilde ikinci bir manyetik alan ve buna bağlı olarak
manyetik akı oluşur. Bobin üzerindeki manyetik akı arttığında ε
azaltacak, azaldığında arttıracak yönde bir akım meydana gelir. Bu R
akım özindüksiyon akımı olarak tanımlanır.
Lenz yasasına göre özindüksiyon akımı, devre akımı arttığında I
devre akımına zıt yönde, azaldığında da devre akımıyla aynı Şekil 1: Anahtar, direnç, üreteç ve bobinden
yönde olur. oluşan devre

1. Bobinli devrelerde sarım sayısının arttırılması özindüksiyon akımını nasıl etkiler? Açıklayınız.

Reosta

2. Şekil 1’deki devrede üretecin gerilimi azaltılırsa devrede özindüksiyon akımı oluşur mu? Sebe-
biyle açıklayınız.

Reosta

3. Şekil 2’deki devrede anahtar açıldığında lambanın parlaklığı
nasıl değişir? Gerekçelendirerek açıklayınız.

Şekil 2: Bobinli devre

213

I
I
I
I I
I I

I
I
I
I
I F
I I
I
I
I
I
I I
I
I I

I
I
F

I
I
+q
I I Fe
I
I I

Kum havuzu

+q
Fe

Kum havuzu