Page 81 - KİMYA-11

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 11 38

3.ÜNİTE > Sıvı Çözeltiler ve Çözünürlük
Kazanım: 11.3.5.1. Çözünürlüğün sıcaklık ve basınçla ilişkisini açıklar.
a. Farklı tuzların sıcaklığa bağlı çözünürlük eğrilerinin yorumlanması sağlanır.
Alan Becerileri: Değişkenleri Belirleme Becerisi, Çıkarım Yapma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi

Etkinlik İsmi ISIT- SOĞUT-ÇÖZ 40 dk
Amacı Çözünürlük- Sıcaklık grafiklerini yorumlayarak, endotermik ve ekzotermik çözünmeleri tablolaştırabilme Grup

Yönerge Öğretmen, 1. tabloyu çözünürlük-sıcaklık grafiğinden yararlanarak açıklar. Ardından öğrencileri
3-4 kişilik gruplara ayırarak 2. tabloyu doldurmalarını ister. Gruplar yaptıkları çalışmaları sınıfla
paylaşır. (Bu etkinlikte suyun buharlaşması ihmal edilecektir.)

Tablo.1 Sudaki çözünürlüğü sıcaklıkla artan X katısı

Çözünürlük Sudaki çözünürlüğü endotermik olan katıların, sıcaklık arttıkça çözünürlüğü artar.

X(k) + ısı →X(suda)
Sıcaklık

Çözünürlük Çözünen Katı Kütlesi, Yoğunluk, Derişim Doymuş/Doymamış
Doymamış Artar Değişmez. Yine doymamış olur.
X çözeltisi
ısıtılırsa
Doymamış Azalır Bir müddet değişmez. Doygunluğa geldikten Biraz soğutunca yine doymamış olur. Daha
X çözeltisi sonra, soğutmaya devam edilirse katı çökmeye da soğutulursa doygun hale gelir (Çözünen
soğutulursa başlar. Çözünen katı kütlesi azalmış olur. Çö- miktarı azalmasına rağmen doygun olur.).
zeltinin yoğunluğu ve derişimi de azalır.
Doymuş X Artar Değişmez. Doymamış hale gelir (Çünkü ortamda çöze-
çözeltisi bileceği başka X katısı yok.).
ısıtılırsa
(Dibinde katı-
sı yok.)
Doymuş X Artar Isıttıkça çözünürlük artacağından dipteki Bir müddet yine doygun olur, ancak dipteki
çözeltisi katıyı çözer, çözünen katı kütlesi artar. Ancak tüm katıyı çözdükten sonra ısıtmaya devam
ısıtılırsa dipteki katı bitince derişim, yoğunluk sabit edilirse çözelti doymamış hale gelir.
(Dibinde katı kalır.
var.)
Doymuş X Azalır Azalır (Çünkü katı dibe çöker.). Yine doymuş olur.
çözeltisi
soğutulursa
(Dibinde katı-
sı yok.)
Doymuş X Azalır Azalır (Dipteki katı miktarı artar.). Yine doymuş olur.
çözeltisi
soğutulursa
(Dibinde katı-
sı var.)

81