Page 80 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

38 BİYOLOJİ 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Bazı hücrelerde hareket etmeyi sağlayan “sil” ve “kamçı” denen uzantılar bulunur. Sil ve kamçı-
lar mikrotübül yapılı proteinler içeren hücre iskeleti elemanlarındandır. İnsanda soluk borusunun
hücreleri, kadında yumurta kanalındaki hücreler sillidir. Sperm hücreleri kamçılıdır. Kalıtsal olarak
mikrotübül üretiminde aksama olan bir insanda kısırlık görülebilir. Mikrotübül üretiminde sorun
yaşayan kişilerde başka hangi hastalıklar görülebilir? Gerekçesiyle açıklayınız.
Yönerge Aşağıda hücre organelleri ile ilgili bir metin ve görsel verilmiştir. Metin ve görselden yararlanarak
soruları cevaplayınız.

Ökaryotik hücrelerin hacimlerinin büyük bir bölümü zar sistemleri tarafından kaplanmıştır. Zar sis-
temleri hücre içindeki aktif yapılardır. Her bir zar, diğer bir zar sisteminin oluşumuna neden olur.
Örneğin endoplazmik retikulum, "golgi aygıtı"nın oluşumuna, golgi aygıtı da "lizozom"un oluşumuna
4. Aşağıda bakteri, bitki ve hayvan hücrelerine ait görseller verilmiştir. Verilen görselin belirtilen can- kaynaklık eder. Zar sistemleri bu şekilde hücreyi kompartımanlara ayırarak hücre içi organizasyonu
lıya ait olup olmadığını gerekçesiyle açıklayınız. sağlar. Oluşan her bir kompartımana "organel" ismi verilir. Her bir organelin özellikleri ve hücrede
üstlendikleri görevleri de birbirlerinden farklıdır. Protein sentezi, sentezlenen proteinlerin organelle-
Hücre zarı Kapsül
re ya da hücre dışına taşınması, karbonhidrat ve yağ sentezi gibi metabolik faaliyetler bu görevlerden
R bozom Salgı kofulu bazılarıdır. Zar sistemleri arasındaki görev dağılımı ve iş bölümü Şekil 1'de gösterilmiştir.

Plasm d DNA Çek rdek zarı
Çek rdekç k
Çek rdek Kromat n ağı
1 Çek rdek porları
Kamçı Hücre çeper
İç kısmında 2
“am no as t ve
Bakteri pol pept t moleküller ” İç kısmında “gl serol,
bulunur.
stero t, gl kojen ve
Ca yonları” bulunur.
+2
Endoplazm k R bozom
ret kulum
Hücre duvarı Kloroplast Çek rdek
Çek rdek Ta ıma S nd r m
Merkez kofulu
koful kofulu
Sentrozom
Endoplazm k Atık madde
ret kulum
3
Fagos toz 6
M tokondr kofulu
M tokondr
M krop
Merkez koful Golg c s mc ğ 4
L zozom Golg c s mc ğ L zozom 5
Bitki Hücresi Hayvan Hücresi
Şekil 1: Zar sistemleri arasındaki görev dağılımı ve iş bölümü
1. Şekil 1'de gösterilen 1 ve 2 numaralı yapıların iç kısımlarında yer alan moleküllerden yola çıkarak
hücrede üstlendikleri görevler hakkında neler söyleyebiliriz?

78
Hazırlayan: Ergün KARABULUT