Page 9 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 9 3

1.ÜNİTE > Yaşam Bilimi Kazanım 9.1.1.1. Canlıların ortak özelliklerini irdeler.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi BOŞALTIM 10 dk
Amaçları Canlıların ortak özelliklerinden boşaltım olayını açıklayabilme Bireysel

Yönerge Aşağıda boşaltımla ilgili bir metin verilmiştir. Metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Boşaltım olayı canlıların ortak özelliklerinden biridir. Boşaltım yapıları, canlılar arasında farklılık gös-
termektedir. İnsanda boşaltım maddelerinin çoğunu böbrek uzaklaştırır. Boşaltım ile metabolizma
sonucu oluşan zararlı atıklar dışarı atılır. Bu sayede kararlı bir iç çevre sağlanmış olur.

Vücutta oluşan metabolizma atıklarının en önemlileri protein metabolizması sonucu oluşan amon-
yak, üre ve ürik asittir. Bu atıklardan amonyak diğerlerinden daha zehirlidir. İnsanlar amonyağın ço-
ğunu daha az zehirli olan üreye, az bir kısmını ise ürik aside dönüştürerek böbreklerden idrar ile dışarı
atar. Böbreklerin boşaltım faaliyetinin yanında birçok görevi daha vardır. Örneğin eritropoietin hor-
monu üreterek kırmızı kemik iliğinde alyuvar üretilmesini sağlar. Ayrıca böbrekler, D vitaminin ak-
tifleşmesine yardım eder. D vitamini bağırsaklardan kalsiyum emilimini arttırarak kemik gelişimine
katkıda bulunur. Böbrek fonksiyonlarını yitirmiş olan kişiler ise vücudun iç dengesini koruyabilmek
için diyalize girmek zorunda kalırlar. Diyaliz makineleri sayesinde kanlarında bulunan zararlı atıklar
temizlenir.

1. Yukarıdaki metinde canlıların boşaltım dışında hangi ortak özelliklerinden bahsedilmiştir?

2. Amonyak, üre ve ürik asidin vücuttan atılması sırasında gerçekleşen su kaybını çoktan aza doğru
sıralayınız.

7