Page 52 - Coğrafya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 52

31        COĞRAFYA 9                                        Ortaöğretim Genel Müdürlüğü


          1.ÜNİTE > Doğal Sistemler   Kazanım 9.1.9: Atmosferin katmanları ve özellikleri ile hava olaylarını ilişkilendirir.  Alan Becerileri: Kanıt Kullanma
          Etkinlik İsmi              YERYÜZÜNÜN KORUYUCUSU ATMOSFER                           15 dk.
                     Atmosferdeki örnek olaylardan yola çıkarak atmosfer katmanlarının yeryüzünde yaşanabilir bir ortam
          Amacı                                                                               Bireysel
                     oluşmasında nasıl bir rol oynadığını ortaya koyabilme.
           Yönerge  Aşağıda numaralanmış kutucuklarda atmosfer ve hava olayları ile ilgili yakın zamanda medyada çıkan
                   haberlerden derlenmiş kısa metinler bulunmaktadır. Bu haberlerle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.


             Dünya 2020'de Korona Virüs ile Boğuşurken Meteor
                            Yağmuru Zirve Yaptı                       Uludağ İstanbul’dan Görüldü!
             Her yıl 16-30 Nisan tarihleri arasında gerçekleşen Ly-   Korona virüs tedbirleri kapsamın-
             rid meteor yağmurları Thatcher Kuyruklu Yıldızı'ndan     da vatandaşlara yapılan ‘evde kal’
         1   kopan  parçaların  Dünya  atmosferine  büyük  bir  hızla   2  çağrıları ve hafta sonu uygulanan
                                                                      sokağa çıkma yasağının ardından
             girerek yanması nedeniyle oluşuyor.  Tüm dünyayı et-
             kisi  altına  alan  korona  virüs  salgını  nedeniyle  birçok   hava kalitesinde iyileşme oldu. Bu
             ülkede  uygulanan  sokağa  çıkma  yasaklarının  hava     nedenle  İstanbul’dan  Uludağ’ın
             kirliliğini en aza indirmesi, Lyrid meteor yağmurlarını   göründüğü fotoğraf sosyal med-
             çıplak gözle izlenebilir hâle getirdi. Birçok ülkede göz-  yada büyük ilgi çekti.
             lemlenen meteor yağmurları insanları şaşkına çevirdi.

              Kuzey Işıkları (Aurora Borealis) Nasıl         Dünya’dan Sevindiren Haber: Ozon
                        Ortaya Çıkar?                           Tabakasındaki Delik Kapandı
             Dünya’nın  manyetik  alanı  aynı  zaman-  Avrupa  Birliği’ne  bağlı  Kopernik  Atmosfer  Göz-
             da Dünya için koruyucu bir kalkan etkisi   lem Servisi yaptığı açıklamada “23 Mart itibarıy-
             meydana getirir. Güneş’ten kopan par-     la yapılan incelemelerde Kuzey Kutbu’nda ozon
             çacıklar, Dünya’nın manyetik çekim etki-  tabakası  üzerinde  gözlemlenen  en  geniş  delik
         3   si ile kutuplara doğru ilerler. Kutup böl-  4  kapandı” ifadesine yer verildi. Buna göre, kutup-
             gelerinde gözlemlenen kutup ışıkları, bu   lardaki  yüksek  basınç  nedeniyle  soğuk  havanın
             şekilde oluşur. Kuzey ışıkları, Dünya’nın   normalde kutup bölgelerine yoğunlaşması gere-
             Güneş’ten  gelen  zararlı  parçacıklardan   kiyor. Ancak 2019 yılında kutuptaki soğuk havanın
             korunması anlamına gelmektedir. Dün-      güneye doğru kayması sonucunda kutupta hava
             ya’nın  manyetik  çekim  alanı,  bu  parça-  sıcaklıkları artarken ozon zengini hava da bölgeye
             cıkların Dünya’ya isabet etmesine engel   ulaşma fırsatı buldu. İşte bu durum ozon tabakası-
             olmaktadır. Bu sayede parçacıklar Dün-    nın onarılmasına katkıda bulundu. Ozon tabakası,
             ya’dan uzaklaştırılmaktadır.              Dünya’yı zararlı mor ötesi ışınlardan koruyor.

          1. Haber metinlerinde bahsi geçen olaylar atmosferin hangi katmanlarında gerçekleşmiştir?






          2. Haber metinlerinden hangilerindeki olaylar atmosferin yeryüzünde yaşamın sürdürülebilmesi için
              uygun ortam oluşturmasına kanıt oluşturur?






          3. 2 numaralı haber metninde bahsedilen sokağa çıkma yasağı hava kalitesinin artmasına nasıl katkı
              sağlamış olabilir? Kısaca açıklayınız.








          50
                                                                                   Hazırlayan:  Aşper SOYATLAR
   47   48   49   50   51   52   53   54   55   56   57