Page 52 - Coğrafya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

31 COĞRAFYA 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1.ÜNİTE > Doğal Sistemler Kazanım 9.1.9: Atmosferin katmanları ve özellikleri ile hava olaylarını ilişkilendirir. Alan Becerileri: Kanıt Kullanma
Etkinlik İsmi YERYÜZÜNÜN KORUYUCUSU ATMOSFER 15 dk.
Atmosferdeki örnek olaylardan yola çıkarak atmosfer katmanlarının yeryüzünde yaşanabilir bir ortam
Amacı Bireysel
oluşmasında nasıl bir rol oynadığını ortaya koyabilme.
Yönerge Aşağıda numaralanmış kutucuklarda atmosfer ve hava olayları ile ilgili yakın zamanda medyada çıkan
haberlerden derlenmiş kısa metinler bulunmaktadır. Bu haberlerle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Dünya 2020'de Korona Virüs ile Boğuşurken Meteor
Yağmuru Zirve Yaptı Uludağ İstanbul’dan Görüldü!
Her yıl 16-30 Nisan tarihleri arasında gerçekleşen Ly- Korona virüs tedbirleri kapsamın-
rid meteor yağmurları Thatcher Kuyruklu Yıldızı'ndan da vatandaşlara yapılan ‘evde kal’
1 kopan parçaların Dünya atmosferine büyük bir hızla 2 çağrıları ve hafta sonu uygulanan
sokağa çıkma yasağının ardından
girerek yanması nedeniyle oluşuyor. Tüm dünyayı et-
kisi altına alan korona virüs salgını nedeniyle birçok hava kalitesinde iyileşme oldu. Bu
ülkede uygulanan sokağa çıkma yasaklarının hava nedenle İstanbul’dan Uludağ’ın
kirliliğini en aza indirmesi, Lyrid meteor yağmurlarını göründüğü fotoğraf sosyal med-
çıplak gözle izlenebilir hâle getirdi. Birçok ülkede göz- yada büyük ilgi çekti.
lemlenen meteor yağmurları insanları şaşkına çevirdi.

Kuzey Işıkları (Aurora Borealis) Nasıl Dünya’dan Sevindiren Haber: Ozon
Ortaya Çıkar? Tabakasındaki Delik Kapandı
Dünya’nın manyetik alanı aynı zaman- Avrupa Birliği’ne bağlı Kopernik Atmosfer Göz-
da Dünya için koruyucu bir kalkan etkisi lem Servisi yaptığı açıklamada “23 Mart itibarıy-
meydana getirir. Güneş’ten kopan par- la yapılan incelemelerde Kuzey Kutbu’nda ozon
çacıklar, Dünya’nın manyetik çekim etki- tabakası üzerinde gözlemlenen en geniş delik
3 si ile kutuplara doğru ilerler. Kutup böl- 4 kapandı” ifadesine yer verildi. Buna göre, kutup-
gelerinde gözlemlenen kutup ışıkları, bu lardaki yüksek basınç nedeniyle soğuk havanın
şekilde oluşur. Kuzey ışıkları, Dünya’nın normalde kutup bölgelerine yoğunlaşması gere-
Güneş’ten gelen zararlı parçacıklardan kiyor. Ancak 2019 yılında kutuptaki soğuk havanın
korunması anlamına gelmektedir. Dün- güneye doğru kayması sonucunda kutupta hava
ya’nın manyetik çekim alanı, bu parça- sıcaklıkları artarken ozon zengini hava da bölgeye
cıkların Dünya’ya isabet etmesine engel ulaşma fırsatı buldu. İşte bu durum ozon tabakası-
olmaktadır. Bu sayede parçacıklar Dün- nın onarılmasına katkıda bulundu. Ozon tabakası,
ya’dan uzaklaştırılmaktadır. Dünya’yı zararlı mor ötesi ışınlardan koruyor.

1. Haber metinlerinde bahsi geçen olaylar atmosferin hangi katmanlarında gerçekleşmiştir?

2. Haber metinlerinden hangilerindeki olaylar atmosferin yeryüzünde yaşamın sürdürülebilmesi için
uygun ortam oluşturmasına kanıt oluşturur?

3. 2 numaralı haber metninde bahsedilen sokağa çıkma yasağı hava kalitesinin artmasına nasıl katkı
sağlamış olabilir? Kısaca açıklayınız.

50
Hazırlayan: Aşper SOYATLAR