Page 119 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 62

3. ÜNİTE > Orta Çağ’da Dünya Kazanım: 9.3.2: Orta Çağ’da tarım ve ticaretin yaygın ekonomik faaliyetler olduklarını kavrar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi ORTA ÇAĞ SİSTEMLERİ 20 dk.
Amacı Orta Çağ’da feodalite ve tımar sistemini farklı yönleriyle değerlendirebilme. Bireysel
Verilen görseller ve açıklamalardan yola çıkarak soruları cevaplayınız.

Orta Çağ’da Avrupa feodalitesinde merkezî idare ve devlet
zaafa uğramıştır. En imtiyazlı sınıf olan soylu sınıfının en üs-
tünde, yetkileri sınırlı kral bulunmaktadır. Tek üretim aracı-
nın toprak olduğu feodalite sisteminde toprağın gerçek sahibi
senyörler tam anlamı ile efendidir, halk ise köle ya da yarı köle
durumundadır. Senyörler, arazi ve halk üzerinde siyasi hâki-
miyet sahibidir; bu sebeple yasama, yürütme ve yargı yetkileri
de bizzat kendisine aittir. Feodal sistemde her senyörün müs-
takil bir askeri ve ordusu vardır. Bununla krala karşı bile sava-
şabilirler. Feodal sistemde toprağın hayati önemi olduğundan
ekonomik faaliyetler ve toplumsal, hukuki, siyasi unsurlar top-
rak temeline dayanmaktadır. Halk; asiller, hürler ve yarı köleler
olarak sınıflara ayrılmaktadır. Üretim faaliyetleri, “serf” diye
adlandırılan köylülerle senyörler arasında oluşan ilişkiler doğ-
rultusunda gerçekleşmiştir. Serfler hukuki açıdan eski köleleri
andırmaktadır. Soylu sınıfının toprak üzerinde mülkiyet hak-
kına sahip olması, serfler üzerinde belirgin bir egemenlik kur-
Görsel 1 malarına neden olmuştur. Krallıkların zayıflaması da devlet
egemenliğinin yok olmasını beraberinde getirmiş ve bireysel yönetimin yolunu açmıştır. Feodalitenin
belki de en belirgin özelliği, sistemin dışarıya kapalı bir üretim ekonomisine sahip olmasıdır.

http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/5000070279/5000064903.pdf?
(Kaynaktan düzenlenerek alınmıştır.)

Tımar sisteminde mülkiye-
ti devlete ait olan mirî arazide
devlete ait olan vergileri topla-
ma hakkına sahip olan kişiler
sipahilerdir. Devlet tarafından
tayin edilir ve görevden alınır-
lar. Sipahi arazinin gerçek sahibi
değildir. Topladıkları vergi gelir-
leri, belli hizmetler karşılığında
kendilerine aittir ve gelirleriyle
Görsel 2 bazı askerî hizmetleri yerine ge-
tirirler. Tımar sisteminde tımarlı
sipahilere tarım arazilerinin, meyve bahçelerinin, ormanların ve çiftçilerin yaşayıp çalıştığı bölgelerin
sorumluluğu ve kontrol yetkisi verilmiştir. Toprağı düzenli olarak işleme yükümlülüğünde olan halk
hürdür, devletin kiracısıdır. Osmanlı toplumunda sınıflaşma bulunmamaktadır. Osmanlı Devleti’nde
merkezî otorite çok güçlüdür. Tımar sisteminde sipahilerin sadece askerî açıdan bazı yetkileri vardır.
Tımar sisteminde cebelü denilen askerler, Osmanlı ordusunun bir parçası olarak sadece sipahi tarafın-
dan yetiştirilirdi. Bunlar dışında halk üzerinde yasama, yürütme ve yargı hakkına sahip değildirler.
Gerektiğinde sipahiler de yargılanmaktadır.
https://www.academia.edu/9059223/T%C4%B1mar_Sistemi (Kaynaktan düzenlenerek alınmıştır.)

117