Page 145 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 76

4. ÜNİTE > İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası Kazanım: 9.4.1. Türklerin Asya’da tarih sahnesine çıktıkları ve yaşadıkları alanlar ile başlıca kültür
çevrelerini tanır.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Becerisi
Etkinlik İsmi “TÜRK” NE DEMEKTİR? 30 dk.
Amacı Türk kavramının oluşumunda ve gelişiminde çeşitli faktörlerin etkisini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Şema ve metinde verilen bilgilerden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Türk Adının Çeşitli Anlamları

OLGUNLUK
ÇAĞI

GÜÇLÜ KANUN VE
KUVVETLİ NİZAM SAHİBİ

TÜRK

MİĞFER YÖNETİCİ
MİLLET

TÜREMEK

Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu’nun “Türk Millî Kültürü” adlı eserinden yararlanılmıştır. Bkz. s. 44, İstanbul, 1998;
Ötüken Neşriyat.
İÇ ASYA (TÜRKİSTAN)

Türklerin tarih sahnesine çıktıkları ilk coğrafi bölge İç Asya’dır. Türkistan, kuzeyde Kırgız bozkırları ve
Altay Dağları, doğuda Moğolistan ve Çin, güneyde Tibet Platosu ve Karakurum-Hindikuş Dağları, batıda
Hazar Denizi ile çevrili büyük, yalnız ve gizemli bir vatandır. Bu coğrafyada geniş düzlükler, bozkırlar, ba-
taklıklar ve kuş uçmaz kervan geçmez çöller olduğu gibi yüksekliği insanda derin tesirler uyandıran 7.000
metrenin üzerinde dağlar da bulunmaktadır. Bölgenin sert ve şiddetli bir karasal iklimi vardır. Gece ve
gündüz, kış ve yaz arasındaki sıcaklık farkları oldukça fazladır. Bu yüzden iklim kuraktır ve yıllık ortalama
yağış miktarı oldukça düşüktür. Bu bölge, Asya kıtasının iç tarafında bir havza olduğundan burada doğan
ve akan nehirler okyanuslara ya da denizlere dökülmez. Nehirlerin suyu, iç denizler görünümündeki bü-
yük göllerde birikir. Su eksikliğine ve sert iklimine bağlı olarak bölgenin bitki örtüsü az ve seyrektir. Tarih
boyunca bu coğrafyada hayat süren toplulukların hayvancılıkla geçinmesi ve aşırı hayvan otlatımı da bitki
örtüsünün fakirliğinde etkilidir. İç Asya toprakları yabani ve evcil birçok hayvana barınak sağlar. Bunlar
içinde kurt, tilki, karaca, ceylan, deve, at ve koyun gibi hayvanlar başta gelir. Yer üstünde bitki örtüsü seyrek
ve zayıf olsa da İç Asya coğrafyası yer altındaki sıcak su kaynakları ile altın, gümüş, bakır, çinko ve demir
madenleri bakımından zengindir.

143