Page 63 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 31

2. ÜNİTE > İnsanlığın İlk Dönemleri Kazanım 9.2.2. Yazının icadının insanlık tarihinde meydana getirdiği değişimi fark eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Becerisi
Etkinlik İsmi OKUYAN ANADOLU 20 dk
Amacı İlk Çağ’da Anadolu’da kurulan kütüphanelerin kültürümüzdeki önemini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Verilen görseller ve açıklamalarından yola çıkarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Kütüphanecilik tarihi, insanların kültür ve medeniyeti ile iç içe ve oldukça es-
kidir. İnsanoğlu yazıyı kullanmaya başladıktan sonra, yazabileceği ve yazdık-
larını saklayabileceği şeyleri araştırmaya koyulmuş olmalı ki düşündüklerini,
bildiklerini taşa, ağaç kabuklarına, madenlerden yapılmış tabletlere yazmaya
başlamıştır. Öyle ki MÖ 3000-2500 yıllarında Dicle, Fırat ve Nil nehri yakın-
larında kurulan medeniyetler yazıyı kullanmış; devlet yazışmaları, antlaşmalar,
kanunlar, yönetmelik yazıları çoğalınca da bunların saklanması ve korunması
gerekli hâle gelmiştir. İşte kütüphane ihtiyacı da böyle ortaya çıkmıştır. Halkın
Görsel 1
yararlandığı halk kütüphanesi diyebileceğimiz ilk örnekler ise Bergama ve İs-
kenderiye kütüphaneleri olmuştur. Zamanımızda ise gazete, televizyon, bilgisayar vb. birçok iletişim
ve kültür aracı olsa da kitap ve kütüphanenin önemini azaltamamıştır. Kütüphane kurumu günü-
müzde olduğu gibi toplumsal yaşamın zorunlu parçalarından biri ve güçlü uygarlıkların ürünüdür.
Kütüphanelerin İlk Çağ kentleri için de bir cazibe merkezi olduğu açıkça görülmektedir.Yazının
bulunması ile “bilginin kayıt altına alınıp kullanılması” kütüphane kurumunun uygarlık sürecinin
başlangıcından itibaren tarih sahnesinde yer almasını sağlayan temel etken olmuştur.
Dr. Halis ALAR, Kütüphaneciliğin Tarihçesi ve İlk Kütüphaneler (Makaleden düzenlenerek alınmıştır.)
https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2844/38934

Celsus Kütüphanesi
Efes şehri, gemicilik ve kara trafiğinin yoğun olduğu önemli merkezlerden biri olarak zengin
ve kalabalık bir nüfusa sahiptir. Roma kütüphanelerinin en önemlilerinden biri olan Celsus
Kütüphanesi de bu şehirde yer alır. Tarihin en önemli ve en büyük kütüphanelerinden biri
kabul edilen Celsus Kütüphanesi günümüz kütüphanecilik anlayışına ek olarak sanatsal bir
yapı özelliği sergiler. Mermerden yapılan bu enfes kütüphanede kitaplar duvarlardaki oyukla-
ra yerleştiriliyordu. Antik Çağ kütüphaneleri çeşitli amaçlar göz önüne alınarak kurulmuştur.
Görsel 2 Celsus Kütüphanesi ise Roma İmparatorluğu Devri’nde Anadolu da kurulan bir kamu kütüp-
hanesidir. Kütüphanede 12.000’den fazla kitap rulosu bulunduğu tahmin edilmekle birlikte
satın alma, bağışlar, müsadere ve savaş ganimetleri gibi yollarla kitap temin edilirdi.

Pergamon Kütüphanesi
Anadolu’nun en eski ve en zengin kütüphanesi olan Pergamon, bir kraliyet kütüphanesi olup
İzmir’in Bergama İlçesinde yer alır. Okuma salonu olarak kullanılan büyük odanın günümü-
ze ulaşan duvarlarının iç yüzeylerinde, yatay bir sıra hâlinde kitap raflarının tutturulduğu
deliklerin yerleri bulunmuştur. Kütüphane binasında pek çok heykel kaidesine rastlanmış
olmakla birlikte kitaplıkları heykelle süslemek, kitapları raflara dikine koymak geleneği Ber-
gamada başlamış, okuma işini evrak okumasından kitap aşamasına taşıyan da bu kütüphane
Görsel 3 olmuştur. Çünkü kitap, yaprak, sayfa, kodeks ve fihrist burada icat edilmiştir.

Nysa Kütüphanesi
Kütüphane Aydın’ın, Sultanhisar İlçesinde yer alır. Nysa şehri Anadolu’daki Roma egemenliği
döneminde çok gelişmiş ve kültür yönünden de oldukça ilerlemiştir. Romalılar tarafından MS
II. yüzyılda inşa edilen kütüphane Yunan ve Roma’daki erkek çocukların öğrenim gördükleri
ve spor etkinliklerinde bulundukları yapılar olan gymnasion (okul) kütüphanesidir. Antik
Çağ Roma Uygarlığı’nın çeşitli kentlerde kurduğu kütüphanelerin en önemlilerindendir.

Görsel 4

61